Πρόκειται για κάποιες (ας τις ονομάσουμε καταχρηστικά) “συμβουλές” που αναπαράγονται συχνά και …επιμένουν να υφίστανται, παρά την αναλήθειά τους. Οι περισσότερες από αυτές, μάλιστα, έχουν κατορθώσει να αναχθούν σε άτυπους κανόνες, που έχουν εδραιωθεί με τα χρόνια, και πολλές φορές παρασύρουν τους φωτογράφους προς τη λάθος κατεύθυνση.
Πάμε να ξεκαθαρίσουμε τα σχετικά δεδομένα:
1. Η φωτογραφία είναι εύκολη
Η φωτογραφία μπορεί να είναι πολλά πράγματα – αλλά σίγουρα δεν είναι εύκολη! Πρακτικά ναι, το να σηκώσεις την κάμερα και να πατήσεις ένα κουμπί είναι απλό. Το να καταφέρεις όμως να βγάλεις μία φωτογραφία, η οποία να πληροί τα βασικά αισθητικά κριτήρια και παράλληλα να υπακούει σε θεμελιώδεις θεωρητικούς κανόνες, απαιτεί χρόνο, εξάσκηση και γνώση! Με τον καιρό, όλα αυτά μαθαίνονται και γίνονται όντως πιο εύκολα, αλλά κανένας καταξιωμένος δημιουργός δε θα σου πει ποτέ ότι η φωτογραφία είναι ένα εύκολο επάγγελμα!
2. Μην τραβάς με κακό φωτισμό
Δεν υπάρχει “κακός φωτισμός”! Εφόσον είναι διαθέσιμη οποιαδήποτε πηγή φωτός, όσο μεγάλη ή χαμηλή ένταση κι αν έχει, πάντα θα υπάρχει η δυνατότητα για μία καλή φωτογραφία. Μην περιορίζεις τον εαυτό σου αναζητώντας πάντα τις “ιδανικές” συνθήκες. Το να μπορείς να αντιμετωπίζεις κάθε περίπτωση φωτισμού είναι κάτι το οποίο κάθε φωτογράφος οφείλει να γνωρίζει.
3. Να τηρείς πάντα τον “χρυσό κανόνα”
Ο κανόνας αυτός, γνωστός και ως “κανόνας των τρίτων” σε κατευθύνει να τοποθετήσεις τα σημαντικά στοιχεία του κάδρου στο 1/3 της εικόνας. Όσο κι αν αποτελεί θεμελιώδη κανόνα στη θεωρία της φωτογραφίας, υπάρχουν περιπτώσεις όπου το κάδρο θα “ζητήσει” από μόνο του κάτι διαφορετικό. Μη διστάσεις να του το προσφέρεις! Οι κανόνες είναι για να σπάνε (βλ. και την τελευταία παράγραφο επ’ αυτού).
4. Κράτα τον ορίζοντα παράλληλο
Όταν πρόκειται για φωτογραφία τοπίου “πρέπει” ο ορίζοντας να είναι ίσιος και παράλληλος με το έδαφος. Αν όμως θέλεις να δώσεις ένα πιο δυναμικό αποτέλεσμα, ειδικά σε φωτογραφία δράσης, ένα ηθελημένα “στραβό” κάδρο μπορεί να αποδειχθεί πολύ πιο ενδιαφέρον!
5. Μην τραβάς κόντρα στον ήλιο
Ένας κλασικός μύθος που ακούμε όλοι από μικρά παιδιά! Ειδικά όταν πρόκειται για πορτραίτα, το να τραβάς κόντρα στον ήλιο μπορεί να είναι επικίνδυνο γιατί θα καταλήξεις με μια ανεπιθύμητη σιλουέτα, δίχως να είναι ορατά τα χαρακτηριστικά τού προσώπου. Υπάρχουν όμως κάποια εντυπωσιακά αποτελέσματα που μπορούν να δημιουργηθούν μόνο όταν τραβάς κατ’ αυτόν τον τρόπο, όπως όταν κρύβεις τον ήλιο πίσω από τα μαλλιά και χρησιμοποιείς ένα fill-in φως για να ισορροπήσεις την εικόνα, φωτίζοντας το πρόσωπο.
6. Το built-in φλας είναι άχρηστο
Αν και δηλώνω υπέρμαχος αυτής της φράσης, πρέπει να παραδεχτώ ότι συγκαταλέγεται στους μύθους τής φωτογραφίας. Τα πενιχρά αποτελέσματα που παράγει οδηγoύν τους περισσότερους φωτογράφους στην πλήρη απόρριψή της. Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως, το φλας μπορεί να φανεί πραγματικά χρήσιμο, αν χρησιμοποιηθεί σωστά. Το μυστικό είναι να γνωρίζεις πότε και πώς να το χρησιμοποιήσεις. Ο πιο συνηθισμένος χρήσιμος τρόπος του είναι ως fill-in, αλλά και ως trigger για κάποια εξωτερική μονάδα φλας. Μερικοί βέβαια βρίσκουν και πιο πρωτότυπους τρόπους για να αποδείξουν τη χρησιμότητά του.
7. Η επεξεργασία είναι περιττή
Υπάρχουν φωτογράφοι που υποστηρίζουν αρκετά την άποψη αυτή και υπάρχουν κι άλλοι που μέσα από την επεξεργασία αλλάζουν όλη την εικόνα. Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Μέσα από τα προγράμματα επεξεργασίας μπορείς να ενισχύσεις μια καλή φωτογραφία, δεν μπορείς, όμως, να “σώσεις” μία κακή σύνθεση. Οι περισσότερες καλές φωτογραφίες χρειάζονται απλώς λίγη επεξεργασία για να αναδειχθούν ακόμη περισσότερο.
8. Να τραβάς πάντα σε Manual
Μπορεί η Manual λειτουργία να σου δίνει κατά κανόνα τον πλήρη έλεγχο στη δημιουργία, ωστόσο δεν αποτελεί πάντα την καλύτερη λύση. Η καλύτερη λύση διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση. Π.χ. η προτεραιότητα διαφράγματος ή κλείστρου, μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να εξυπηρετεί περισσότερο τα συμφέροντα του φωτογράφου.
9. Μία καλύτερη κάμερα θα σε κάνει καλύτερο φωτογράφο
Μην πέσεις ποτέ σε αυτή την παγίδα! Ένας πιο βελτιωμένος εξοπλισμός μπορεί να σε βοηθήσει να κάνεις τη δουλειά πιο εύκολα, όμως το αποτέλεσμα εξαρτάται από το πόσο καλά χειρίζεσαι τον εξοπλισμό που έχεις στη διάθεσή σου. Αφιέρωσε χρόνο προκειμένου να μάθεις να χειρίζεσαι όσο καλύτερα γίνεται τον εξοπλισμό που έχεις διαθέσιμο, πριν αποφασίσεις να αγοράσεις κάτι καινούριο. Ο εξοπλισμός δεν κάνει τον φωτογράφο!
10. Πάντα να κρατάς σταθερή την κάμερα
Αν και σε μερικές περιπτώσεις η φράση αυτή ισχύει, καθώς ένα τρίποδο μπορεί να σε βοηθήσει να βγάλεις πολύ καλές φωτογραφίες, μία “κουνημένη” λήψη μπορεί να προσδώσει ενέργεια και κίνηση στο κάδρο. Όταν για παράδειγμα το θέμα κινείται, η τεχνική Panning μπορεί να προσθέσει ένα φυσικό θόλωμα με κίνηση στο φόντο, παράγοντας εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Συμπεραίνοντας
Στη φωτογραφία υφίσταται ένα οξύμωρο σχήμα: σε καλεί καταρχήν να γνωρίσεις και να κατανοήσεις πολύ καλά τους κανόνες της (τεχνικούς και αισθητικούς) μόνο και μόνο για να σου ζητήσει στη συνέχεια (και ασφαλώς κατά περίπτωση) να τους υπερβείς ή ακόμα και να τους καταργήσεις! Πάγιος στόχος είναι φυσικά το να δημιουργήσεις μία όμορφη εικόνα, η οποία να έχει απήχηση. Οι κανόνες μπορεί να σου δείξουν ένα δρόμο για να το πετύχεις αυτό, αλλά πολλές φορές για να παράξεις κάτι διαφορετικό και περισσότερο εντυπωσιακό, μπορείς (διάβαζε: οφείλεις) να ξεφύγεις από αυτόν.
- Φωτό στην κορυφή της σελίδας: Lucio Alfonsi