Photo Specials

6 ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΕ ΝΑ ΤΡΑΒΑΤΕ ΜΕ ΦΙΛΜ ΣΗΜΕΡΑ

Ποια είναι τα απτά κέρδη που προσφέρει η αναλογική τεχνολογία στον 21ο αιώνα;

Το 2003 ήταν η κορυφαία χρονιά σε πωλήσεις φιλμ παγκόσμια: 960.000.000 τεμάχια πουλήθηκαν. Στη συνέχεια η ψηφιακή τεχνολογία κυριάρχησε και το παραπάνω νούμερο συρρικνώθηκε εντυπωσιακά: σήμερα πωλούνται λιγότερα από 19.500.000 φιλμ ετησίως – μόλις το 2% σε σχέση με τη χρονιά ρεκόρ. Άρα μιλάμε για τέλος εποχής; Ακριβώς το αντίθετο!

Ήταν 26 Ιανουαρίου 2017, λίγες μέρες μετά το τέλος της έκθεσης CES, όταν το περιοδικό Time δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο “Να γιατί το φωτογραφικό φιλμ επιστρέφει”. Στο κείμενο τονίζεται πως την τριετία 2014-2017 οι σχετικές πωλήσεις έχουν πάρει εκ νέου την ανιούσα! “Καταγράφεται αύξηση 5% ετησίως στις πωλήσεις φιλμ παγκόσμια”, σχολιάζει σχετικά στο άρθρο ο Giles Branthwaite, Διευθυντής Πωλήσεων και Μάρκετινγκ της Harman. “Οι πωλήσεις επαγγελματικών φιλμ αυξάνονται τα τελευταία δύο ή τρία χρόνια”, επιβεβαιώνει ο Dennis Olbrich, Πρόεδρος της Kodak Alaris στους τομείς του χαρτιού των χημικών και των φιλμ. Βασικότερος λόγος; Οι νέοι επαγγελματίες φωτογράφοι οι οποίοι σύμφωνα με τον Olbrich “ανακαλύπτουν τη μαγεία του φιλμ και πολλοί απ’ αυτούς απλά το ερωτεύονται.”

Του λόγου το αληθές επιβεβαιώνει απόλυτα το άρθρο που σήμερα αναδημοσιεύουμε από το Peta Pixel: ο Neto Macedo είναι ένας φωτογράφος μόδας από τη Βραζιλία, ο οποίος φωτογραφίζει αναλογικά επί σχεδόν τέσσερα χρόνια, και δηλώνει απερίφραστα πως οι αναλογικές λήψεις έχουν πραγματικά αλλάξει τη ζωή του!

Ας δούμε αναλυτικά τις απόψεις του:


Η πρώτη σοβαρή επαφή μου με την αναλογική φωτογραφία ήταν κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο κολλέγιο – τότε φυσικά δεν θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ πως θα χρησιμοποιώ φιλμ εν έτει 2018!

Όταν ολοκλήρωσα τα σχετικά μαθήματα στο σκοτεινό θάλαμο, θυμάμαι χαρακτηριστικά πως είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου ότι ποτέ δεν θα ξαναπατήσω το πόδι μου σε τέτοιο χώρο! Η μυρωδιά ήταν απωθητική και η πολύωρη διαδικασία της φόρτωσης και της επεξεργασίας του φιλμ φαινόταν πραγματικά ξεπερασμένη το 2007. Το ψηφιακό ήταν ήδη το πρότυπο για τους περισσότερους φωτογράφους, και αυτό ίσχυε απολύτως και για μένα.

Η δεύτερη επαφή μου με την αναλογική φωτογραφία ήταν το 2012, όταν ανακάλυψα ότι ένας συνεργάτης είχε μια παλιά Canon AE-1, την οποία χρησιμοποιούσε για να τραβήξει τις προσωπικές του δουλειές. Θυμάμαι χαρακτηριστικά πως του τόνιζα πόσο παράλογο και λάθος ήταν να χρησιμοποιεί μια ξεπερασμένη τεχνολογία που θα ήταν νεκρή μέσα σε λίγα χρόνια.

Η προσωπική μου άποψη άλλαξε το 2014, όταν ανακάλυψα ότι το μεσαίο φορμά ήταν το τέλειο σύστημα για το είδος της φωτογραφίας που ήθελα να κάνω και ότι μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή μεσαίου φορμά κόστιζε όσο περίπου αξίζει το αυτοκίνητο που αγόρασα πρόσφατα. Τότε αποφάσισα να αγοράσω την πρώτη μου αναλογική φωτογραφική μηχανή μεσαίου μεγέθους, μια Mamiya 645 PRO TL.

Βλέποντας τα πρώτα (κακά) αποτελέσματα, ερωτεύτηκα το φιλμ και σήμερα πλέον φωτογραφίζω σχεδόν αποκλειστικά με αναλογικά μέσα.

Το άρθρο αυτό δεν έχει στόχο να συγκρίνει την ψηφιακή και την αναλογική τεχνολογία – κύριος σκοπός του είναι να καταδείξει πως η τελευταία μπορεί να καλύψει τις ανάγκες ορισμένων δημιουργών, ακριβώς όπως η πρώτη μπορεί να καλύψει τις ανάγκες άλλων.

Τι κερδίζετε, λοιπόν, φωτογραφίζοντας αναλογικά; Ιδού:

Σχεδιάζετε σωστά ή χάνετε (χρόνο και χρήμα)

Κατά τη διάρκεια των πρώτων μου αναλογικών λήψεων, στο μεσαίο φορμά, συνειδητοποίησα ότι δεν μπορούσα να σπαταλώ τα καρέ του φιλμ. Το α/μ αναλογικό φιλμ είναι πολύ ακριβό στη Βραζιλία (όπου ζω) και δεν είχα περιθώρια να εξαντλήσω τον τραπεζικό μου λογαριασμό μόνο και μόνο για να πιέζω το κλείστρο της κάμεράς μου. Συνειδητοποίησα ότι θα χρειαζόμουν περισσότερο προσεκτικό σχεδιασμό απ’ ότι έκανα όταν φωτογράφιζα ψηφιακά. Όταν φωτογραφίζετε αναλογικά, κάνετε πολύ λιγότερες αλλά και πολύ πιο ποιοτικές λήψεις. Έχετε την τάση να σκέφτεστε δύο και τρεις φορές πριν πιέσετε το κλείστρο και μαθαίνετε γρήγορα να προσδιορίζετε το είδος του υλικού που μπορεί να σας προσφέρει εξαιρετικές εικόνες.

Δεν μπορώ να θυμηθώ πόσες φορές τοποθέτησα ένα μοντέλο στη θέση του για μια λήψη, κοίταξα το σκόπευτρο και μετά από λίγα λεπτά προσπάθειας για να προκύψει μια αξιοπρεπής σύνθεση είπα: “ας το ξεχάσουμε – πάμε σε μια άλλη εικόνα”. Ακόμη και για τους φωτογράφους που δουλεύουν ψηφιακά, το αναλογικό φορμά είναι ένας πολύ καλός τρόπος να εξασκηθούν στο στήσιμο των εικόνων πρωταρχικά στο μυαλό τους. Έτσι θα μπορούν να εστιάζουν μόνο σε συνθέσεις που πραγματικά θα λειτουργούν και θα υλοποιούν τους στόχους που έχουν τεθεί με κάθε συγκεκριμένη δουλειά που αναλαμβάνουν.

Έχετε την ευχέρεια να είστε πιο προσεκτικοί με όσα συμβαίνουν τριγύρω επειδή τραβάτε λιγότερα καρέ – και τραβώντας λιγότερο, αφιερώνετε περισσότερο χρόνο σε όσα πραγματικά έχουν σημασία: να αλληλεπιδράτε με τον περίγυρο, να επικοινωνείτε με το μοντέλο σας, να ελέγχετε το περιβάλλον, να εξερευνείτε νέες τοποθεσίες κ.λπ. Αντιλαμβάνεστε ότι η φωτογραφία δεν αφορά στο τι συμβαίνει στην κάμερα, αλλά στο τι συμβαίνει έξω από αυτήν – και δεδομένου ότι όσα συμβαίνουν έξω από την κάμερα είναι εκείνα που πραγματικά κάνουν καλή κάθε φωτογραφία, αυτό σας ενδιαφέρει περισσότερο.

Φωτογραφίζοντας με φιλμ, έχετε τα μάτια σας στραμμένα στο μετά

Εάν δεν είστε εξοικειωμένοι με την αναλογική φωτογραφία, σας έχω νέα: οι αναλογικές κάμερες δεν έχουν οθόνες για να βλέπετε τις εικόνες αμέσως μετά τη λήψη τους. Ναι, είναι αλήθεια! Και δεδομένου ότι είναι μια αλήθεια που ισχύει για όλες τις αναλογικές κάμερες, μας κάνει να εγκαταλείπουμε την κακή συνήθεια του να παρατηρούμε σχολαστικά τις φωτογραφίες κατά τη διάρκεια των λήψεών τους. Η μόνη οθόνη που ελέγχετε είναι το σκόπευτρο: σημασία έχει η εικόνα που ψάχνετε κι όχι οι εικόνες που έχετε ήδη τραβήξει.

Η χρήση ψηφιακών μηχανών μάς κάνει να χάνουμε πολύ χρόνο για τον έλεγχο των φωτογραφιών, ενώ παράλληλα δημιουργεί δυνητικά ένταση με τους ανθρώπους που φωτογραφίζονται, δεδομένου ότι αυτοί έχουν τη δυνατότητα (και τις προσδοκίες) να δουν πώς τα πήγαν κατά τη διάρκεια των λήψεων.

Αυτό είναι το στοιχείο που τόνισα ήδη στο παραπάνω σημείο: όσα συμβαίνουν έξω από την κάμερα έχουν αξία. Δουλεύοντας με μια μηχανή που δεν έχει οθόνη LCD για να ελέγξετε τις φωτογραφίες που μόλις δημιουργήσατε, είστε υποχρεωμένοι να εστιάσετε στο μετά, στο τι θα κάνετε στη συνέχεια. Η κάμερα είναι πλέον μια γέφυρα που σας μεταφέρει αποκλειστικά στο μέλλον, ποτέ στο παρελθόν – τουλάχιστον όχι κατά τη διάρκεια της λήψης. Με τις ψηφιακές μηχανές, οι άνθρωποι τείνουν να βυθίζονται στην οθόνη τους για την περιήγηση των εικόνων και, προτού το συνειδητοποιήσουν, χάνουν την επαφή με τον κόσμο γύρω τους και με όσα πράγματα συμβαίνουν σε αυτόν.

Αποκτάτε πρόσβαση σε μεγάλη ποικιλία εξοπλισμού

Παρόλο που αυτό αλλάζει σήμερα, στον ψηφιακό κόσμο δεν έχετε ακόμα τόσες επιλογές όσες στον αναλογικό. Και η ποικιλία που προσφέρεται, περιλαμβάνει μερικές φορές απίστευτα ακριβές προτάσεις (ψηφιακό μεσαίο φορμά και ψηφιακές πλάτες σάρωσης μεγάλου φορμά).

Στον αναλογικό κόσμο, έχετε φθηνές και προσιτές λύσεις για κάθε τι που χρειάζεστε: από τα μικρά φιλμ 110 μέχρι τις στούντιο κάμερες 8×10. Μπορείτε πάντα να βρείτε πολλές επιλογές για οποιαδήποτε μορφή κάμερας. Σας αρέσουν οι ψηφιακές μηχανές 35mm full frame; Μπορείτε να αγοράσετε μια Canon EOS Elan 7 στο eBay για μόλις 149$ και να χρησιμοποιήσετε όλους τους φακούς Canon EF σε αυτή. Η παλιά αγαπημένη μου Olympus OM2 μπορεί να αγοραστεί περίπου στην ίδια τιμή, συμπεριλαμβανομένου του φακού.

Ακόμη και στο μεσαίο φορμά, που είναι οικονομικά απρόσιτο για το 99% των ψηφιακών φωτογράφων, μπορείτε να βρείτε υλοποιήσεις σε πραγματικά καλές τιμές στο διαδίκτυο. Η δική μου Pentax 67II κοστίζει περίπου 400$ μαζί με φακό 135 mm f/4. Αξίζει εδώ να σημειωθεί, μάλιστα, πως στις ψηφιακές υλοποιήσεις δεν έχουμε κυριολεκτικά μεσαίο φορμά, αφού οι περισσότεροι από τους αισθητήρες έχουν “περικοπεί” σε εκδοχές 44x33mm ενώ γνωρίζουμε ότι η “πραγματική” ποιότητα του μεσαίου φορμά αναδεικνύεται όταν χρησιμοποιείτε 6×6 ή 6×7 (60x70mm) μεγέθη καρέ (frame sizes).

Μαθαίνετε πώς γίνεται σωστά η φωτομέτρηση

Όλοι το κάνουν: πραγματοποιείτε μια απρόσεκτη φωτομέτρηση, πατάτε το κουμπί λήψης, ελέγχετε την εικόνα και διορθώνετε την έκθεση με το επόμενο κλικ. Χάνετε χρόνο και την επαφή σας με τη σκηνή για να ελέγξετε μια οθόνη. Μερικές φορές δεν σας νοιάζει καν για την έκθεση. Αν δεν είναι εντελώς λάθος, μπορείτε να ανακτήσετε φωτεινές και/ή σκοτεινές περιοχές στην επεξεργασία κατόπιν. Στην αναλογική φωτογραφία, δεν μπορείτε να ξεφύγετε από την ανάγκη για σωστή φωτομέτρηση!

Ακούω πολλούς ανθρώπους να λένε “η ομορφιά της αναλογικής φωτογραφίας έγκειται στο ότι δεν ξέρουμε ποια θα είναι τα αποτελέσματα μέχρι να εμφανιστεί το φιλμ”. Αυτή η διαδεδομένη πεποίθηση είναι εντελώς λάθος! Τραβώντας αναλογικά (οφείλετε να) γνωρίζετε επακριβώς κάθε πτυχή του τι κάνετε (ή τουλάχιστον να προσπαθείτε, και έτσι να μαθαίνετε όλο και περισσότερα). Το ίδιο ισχύει και για τις ληψεις σε στούντιο. Η φωτομέτρηση για το φλας είναι πολύ σημαντική και το αναλογικό μέσο πραγματικά σας βοηθά να γίνετε καλύτερος φωτογράφος.

Κατά τη γνώμη μου, η καλύτερη στρατηγική για τους αρχάριους της φωτογραφίας είναι να μάθουν τα βασικά χρησιμοποιώντας ένα ψηφιακό μέσο (γρήγορος έλεγχος των αποτελεσμάτων και ταχύτερη διαδικασία εκμάθησης) και στη συνέχεια να εμβαθύνουν σε αυτά χρησιμοποιώντας αναλογικές κάμερες. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορέσουν να μάθουν σε βάθος όλα όσα αφορούν αφενός τη φωτομέτρηση αφετέρου τις άλλες μεταβλητές των ρυθμίσεων των μηχανών τους.

Γίνεστε πιο αποτελεσματικοί

Εάν φωτογραφίζετε αναλογικά, εξασκείστε πολύ στην καταγραφή της σωστής στιγμής. Αν φωτογραφίζετε κινούμενα θέματα, πρέπει πραγματικά να αναπτύξετε την αίσθηση του χρονισμού σας (timing) παράλληλα με τη σωστή αντίληψη του χώρου και του χρόνου.

Ένα φιλμ 120, έχει δέκα καρέ, και κοστίζει 20$ ανά ρολό, δηλαδή 2$ ανά κλικ (σημειώθηκε ήδη πως τα φιλμ είναι πολύ ακριβά στη Βραζιλία). Αν δεν μάθετε γρήγορα πώς να κάνετε τα πράγματα σωστά με λίγες δοκιμές, θα οδηγηθείτε σε …πτώχευση.

Ως αναλογικός φωτογράφος, μαθαίνετε να δουλεύετε σαν ελβετικό ρολόι: με απόλυτη ακρίβεια. Εκτός αυτού, οι περισσότερες κάμερες δεν έχουν πολλές εξτρά λειτουργίες πέρα ​​από τις βασικές: ελέγχουμε την έκθεση και …αυτό είναι. Δεν υπάρχει λ.χ. σταθεροποίηση εικόνας, ούτε τα εξαιρετικά αποτελεσματικά συστήματα αυτόματης εστίασης κι όλες οι άλλες τεχνολογικές (μερικές φορές πολύ χρήσιμες) καινοτομίες. Με μερικές εξαιρέσεις, όταν φωτογραφίζετε αναλογικά είστε μόνο εσείς και ένα μεταλλικό κουτί συνδεδεμένο με ένα φακό στα χέρια σας!

Φανταστικά χρώματα και μεγάλες ανοχές

Είναι αναντίρρητο: η απόδοση των χρωμάτων στα αναλογικά φιλμ όπως και οι ασπρόμαυροι τόνοι σε αυτά είναι εκπληκτικά. Δεν υπάρχει κάτι τέτοιο στον ψηφιακό κόσμο. Δεν έχω ακόμα μπορέσει να πετύχω τα ίδια αποτελέσματα χρώματος που έχω στο αναλογικό, χρησιμοποιώντας ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές.

Όπως ανέφερα πριν, ξεκίνησα στην αναλογική φωτογραφία επειδή ήθελα φτηνές επιλογές σε κάμερες μεσαίου φορμά. Βρήκα αυτές τις επιλογές, ωστόσο σήμερα λέω ότι φωτογραφίζω ακόμα αναλογικά επειδή ανακάλυψα χρώματα που δεν μπορούσα να φανταστώ ποτέ ότι μπορούν να προκύψουν από κάμερα. Εκτός από αυτό, με μια αναλογική κάμερα μπορείτε να έχετε πρόσβαση σε μια πληθώρα διαφορετικών “αισθητήρων” με διαφορετικές αποδόσεις χρωμάτων, καθώς μπορείτε να χρησιμοποιήσετε φιλμ από διαφορετικές εταιρίες. Για παράδειγμα, τα αγαπημένα μου είναι τα Kodak Portra 400 και 800 στις περισσότερες περιπτώσεις, αλλά μου αρέσει να χρησιμοποιώ και το Fuji PRO 400H όταν βρίσκομαι σε μέρη με πολύ βλάστηση λόγω των πράσινων τόνων που προσφέρει.

Επιπρόσθετα, οι ανοχές που τα φιλμ παρέχουν σε περιπτώσεις υπο/υπερ – έκθεσής τους (εφόσον έχετε φωτομετρήσει σωστά και έχετε κάνει την επεξεργασία όπως πρέπει) είναι ένα άλλο προσόν που θα βρείτε μόνο στις πιο ακριβές ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές. Οποιοδήποτε φθηνό φιλμ (όπως λ.χ. το Fuji X-Tra 400 ή το Kodak Colorplus 200) έχει ένα σχετικό εύρος συγκρίσιμο με (ή υψηλότερο από) κάθε full frame μηχανή υψηλής ευκρίνειας. To φιλμ έχει μεγάλη ευελιξία στη διαχείριση του φωτός, με το πλεονέκτημα ότι εάν το υπερεκθέσετε δεν θα χάσετε τα highlights, αλλά θα ενισχύσετε μόνο τις σκιές.

Συμπερασματικά

Γνωρίζω πως κανείς δεν θα εγκαταλείψει ποτέ την ψηφιακή φωτογραφία για να φωτογραφίζει 100% αναλογικά σήμερα – δεν είναι άλλωστε αυτή η πρότασή μου. Θα ήθελα απλώς να ενθαρρύνω περισσότερους ανθρώπους να αρχίσουν να χρησιμοποιούν φιλμ, όχι μόνο για τους λόγους που ανέλυσα παραπάνω, αλλά γιατί θα ήταν πραγματικά κρίμα να αφήσουμε αυτή τη βιομηχανία να πεθάνει όταν τόσες πολλές όμορφες και σημαντικές εικόνες στην ιστορία του φωτογραφικού μέσου έγιναν χρησιμοποιώντας φιλμ. Το φιλμ είναι ακόμα ζωντανό. Ας το κρατήσουμε έτσι!


 


Photonet Newsletter
Kάθε Τρίτη & Πέμπτη όλα τα φωτογραφικά νέα δωρεάν!

   



Aρθρογράφος

Κωνσταντίνος Φλώρος

Στην Νexus Publications AΕ από το 1998, είναι σήμερα ο Διευθυντής Εκδόσεων της εταιρίας. Mέλος της EISA (Expert Imaging and Sound Association) από το 2003. Μέλος της Ένω­σης Συντακτών Περιοδικού-Ηλεκτρονικού Tύπου (EΣΠΗΤ) και της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (ΙFJ) από το 2005.

Θέλετε να σας ενημερώνουμε προσωπικά;