Συνεχίζω το θέμα που ξεκίνησα στο προηγούμενο άρθρο μου: παίρνω φωτογραφίες από το 1968 – είμαι οπαδός της πραγματικής φωτογραφίας, όπως θα βγει από τη μηχανή. Αν βγει κάτι καλό με την επιλεκτική χρήση ειδικού προγράμματος ή εξαρτήματος θα το αποδεχτώ.
Παραδείγματα: φωτογραφίες μόνο δυο τόνων (άσπρο-μαύρο χωρίς ενδιάμεσους τόνους γκρι), υπό- φωτισμένες ή υπέρ- φωτισμένες, με σκόπιμες χρωματικές εκτροπές, θολές και εστιασμένες, με πολλαπλές λήψεις στο ίδιο καρέ, κουνημένες, αφαιρετικές κ.λπ. Οι ψηφιακές κόμπακτ διαθέτουν πληθώρα έτοιμων δημιουργικών προγραμμάτων. Αν ο φωτογράφος από την αρχή επιλέξει ένα από αυτά, οραματιζόμενος το αποτέλεσμα που θα έχει στην ορατή πραγματικότητα, τότε δεν θα πω όχι.
Ας πάρουμε για παράδειγμα την εξαρχής επιλογή για ασπρόμαυρες λήψεις φωτογραφιών. Δεχόμαστε το ασπρόμαυρο, ή όχι; Η λήψη ασπρόμαυρης φωτογραφίας κάνει ευκολότερα την υπέρβαση από το πραγματικό-ορατό, και αντί της φωτοτυπίας, δημιουργεί έργο τέχνης. Το έργο τέχνης θα “πορευτεί” στη συνέχεια αυτόνομα, όπως όλα τα έργα τέχνης.
Η έγχρωμη φωτογραφία δίνει πιστά αποτελέσματα ως προς το ορατό αν τηρηθούν σχολαστικά οι τεχνικές προδιαγραφές. Άρα πιο δύσκολα θα κάνει ο φωτογράφος την υπέρβαση με τις έγχρωμες λήψεις, εκτός κι αν επέμβει στη δομή της φωτογραφίας μετά. Απλές και μικρές διορθώσεις είναι αποδεκτές, αλλά δεν πρέπει να αλλοιώνουν την αξία της φωτογραφίας και ως ντοκουμέντο. Άποψη δική μου είναι πως η εξαρχής επιλογή συγκεκριμένης τεχνικής φωτογράφησης (δημιουργικό πρόγραμμα) και απόρριψης όλων των άλλων, αποτελεί δημιουργική επιλογή.
Μάθαμε να αποδεχόμαστε και να οραματιζόμαστε (Άνσελ Άνταμς) τις όποιες δημιουργικές υπερβάσεις της φωτογραφίας σε σχέση με την ορατή πραγματικότητα. Είπε κάποιος: “τίποτα δεν βγαίνει στη φωτογραφία όπως είναι” παρά τις ομοιότητες! Η σημερινή “φωτογραφία” απαίτησε έρευνα, εκπαίδευση, πάρα πολλές φωτογραφίες, καινούριες τεχνικές, καινούρια υλικά, χημικά, οπτικά, γνώση, πείρα, αισθητική, ηλεκτρονικά, εργασία και 150 έτη φωτογραφικής ιστορίας. Η μηχανική διαδικασία δημιουργίας φωτογραφιών παραμένει γοητευτική όπως και στην αρχή της ιστορίας της. Ακόμη τραβάμε φωτογραφίες για να δούμε πώς θα βγει αυτό που είδαμε, δοκιμάζοντας τις δυνατότητες του μέσου μέχρι τα όρια, αν έχουμε βάλει όρια.
Ακόμη επιδιώκουμε και αναζητούμε το υπερβατικό όραμα μέσα στο ορατό πραγματικό. Ακόμη ψάχνουμε, και θα προσπαθούμε να πάρουμε τη τέλεια φωτογραφία – σύμβολο όλων των φωτογραφιών ενός ειδικού και αγαπητού θέματος όπως είναι το ηλιοβασίλεμα. Και λοιπόν; Θα σταματήσει να ανατέλλει και να δύει ο ήλιος; Ή μήπως κάποιος θα πατεντάρει τα πνευματικά δικαιώματα στα ηλιοβασιλέματα, καταργώντας την ελευθερία δημιουργίας και έκφρασης;
Άποψή μου είναι πως το μόνο που δεν πρέπει να αλλάξει είναι να συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι κάναμε, όσο ποιο καλά μπορούμε, υπηρετώντας τη φωτογραφική τέχνη αλλά και την κοινωνία. Γιατί αν εμείς δεν δείξουμε με αυθεντικές, πραγματικές φωτογραφίες το δράμα, τη χαρά, τη κόλαση, το παράδεισο, τα αξιόλογα προϊόντα και τα επιτεύγματα, τα στραβά και τα ανάποδα, τα καλά και τα θετικά, τότε ποιος θα το κάνει και με τι; Με ζωγραφιές;
Οι νεώτεροι ζωγράφοι το ξεπέρασαν αυτό και κατάργησαν την εικόνα που μοιάζει με κάτι πραγματικό, άφησαν στη φωτογραφία αυτό το έργο (π.χ.οι Jackson Pollock, Kandisky).
Η εποχή που η φωτογραφία έμοιαζε με ζωγραφική πέρασε με λίγα αξιόλογα έργα (π.χ. Τhe onion field). Αυτό που βλέπουμε σήμερα ούτε καλή φωτογραφία είναι, ούτε και καλή ζωγραφική. Είναι κάτι νέο, και με ποιο μέτρο θα το κρίνουμε; Mε τις ώρες που χρειάστηκαν; Mε τον εξοπλισμό; Mε το ακριβό λογισμικό; Mε τα likes; Mε την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων;
Αισθάνθηκα σαν το Διογένη που με το λυχνάρι έψαχνε να βρει άνθρωπο – μόνο που εγώ έψαχνα να βρω φωτογραφία! Και δεν βρήκα. Ούτε καν οι ασπρόμαυρες δεν θύμιζαν φωτογραφίες! Όλες οι εικόνες ήταν πειραγμένες φωτογραφίες (για λόγους εντυπωσιασμού).
Κάτω από τις μάσκες, τα επίπεδα και τις πολύωρες επεμβάσεις, οι πραγματικές φωτογραφίες στις οποίες έγιναν οι επεμβάσεις, ήταν πολύ καλές, εξαιρετικές θα έλεγα. Ως καλές φωτογραφίες δεν ήθελαν τίποτα άλλο! Κρίμα τις φωτογραφίες!
Για την ιστορία, εγκατέστησα στο λάπτοπ πάνω από 15 συλλογές με δωρεάν εικόνες. Ερχόμενος στη θέση του χειριστή ενός υπολογιστή, υποχώρησα και επέλεξα κάποιες ως “όμορφες” εικόνες. Γρήγορα όμως, ως φωτογράφος, ένιωσα απέχθεια για τη ψεύτικη – φτιασιδωμένη φωτογραφία.
Σαν να έβλεπα στολισμένο νεκρό στη κάσα! Τις διέγραψα και απαλλάχτηκα.
Σκέφτομαι τώρα πως με τη φτώχεια που βασανίζει τους νέους, ελάχιστοι (συνήθως έχουν ένα μισθό πείνας) μπορούν να αγοράσουν μια φωτογραφία που τους αρέσει, να την πάνε στο σπίτι με τα λίγα τετραγωνικά, το ενοίκιο και τα κοινόχρηστα, και να την κρεμάσουν στο τοίχο. Απομένει το τηλέφωνο, ή μια οικονομική κόμπακτ για να ψάχνουν τα δικά τους θέματα, να τα βλέπουν στην οθόνη τους και να αναζητούν αξιόλογους φωτογράφους και ωραίες φωτογραφίες στο διαδίκτυο.
Έτσι, από μοναχική και θλιβερή, η ασχολία με τη φωτογραφία θα προσφέρει μιαν ημέρα υψηλές αισθητικές απολαύσεις. Θα φέρει τη χαρά της δημιουργίας και της επικοινωνίας όταν ο φωτογράφος θα δείχνει τι είδε και τι φωτογράφησε σε όποιον κατανοεί τι σημαίνει τέχνη της φωτογραφίας. Για να ξεδώσω, αντί να βγω να πάρω φωτογραφίες έγραψα αυτό το κείμενο.
Από ψυχής: να είστε καλά και καλές φωτογραφίες!
- Φωτό στην κορυφή της σελίδας: Βάρκες στη λίμνη Ιωαννίνων / Zenit 3Μ Helios, φακός 58 mm f2, φιλμ HP5, κόκκινο φίλτρο. Η λήψη έγινε με αραιή συννεφιά, ταχ. 1/125, διαφ. f8 και παλιά εμφάνιση χαρτιού.
- 1η δημοσίευση: Photonet 221 – αποκτήστε το με ένα κλικ εδώ!
