IN MEMORIAM: ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΒΒΑΘΑΣ

Ο Κώστας Καββαθάς γεννήθηκε στην Αθήνα στις 2 Μαρτίου 1939 και μεγάλωσε σε μια δύσκολη περίοδο για τη χώρα, κατά τη διάρκεια της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στις συνοικίες του Νέου Κόσμου, της Δάφνης και της Ηλιούπολης, εμπειρίες που, όπως ανέφερε ο ίδιος σε συνεντεύξεις του, του διαμόρφωσαν έναν βαθύ ρεαλισμό αλλά και μια ακόρεστη δίψα για πρόοδο, γνώση και ελευθερία.

Αποφοίτησε από το 2ο Γυμνάσιο Αρρένων Αθηνών και από νεαρή ηλικία έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για την τεχνολογία, τα μηχανοκίνητα μέσα και την αεροπορία. Το 1957 εκπαιδεύτηκε στο Αεραθλητικό Κέντρο Τριπόλεως, όπου και απέκτησε άδεια ανεμοπόρου. Το 1958 ταξίδεψε στο Λονδίνο για σπουδές Μηχανολόγου Μηχανικού στο London Northern Polytechnic, τις οποίες όμως δεν ολοκλήρωσε, καθώς η αγάπη του για τη δημοσιογραφία υπερίσχυσε.

Η δημοσιογραφική του πορεία ξεκίνησε ουσιαστικά το 1959, σε ηλικία μόλις 20 ετών, με το περιοδικό «Ταχύτης», το πρώτο ελληνικό έντυπο που κάλυπτε αγώνες αυτοκινήτου. Ύστερα από την ολοκλήρωση της στρατιωτικής του θητείας το 1963, επανήλθε δυναμικά στον Τύπο και εργάστηκε σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά, διαμορφώνοντας σιγά-σιγά το δικό του, ξεχωριστό στυλ γραφής: τεκμηριωμένο, παθιασμένο, τεχνικά ακριβές και βαθιά ανθρωποκεντρικό.

Το μεγάλο βήμα ήρθε το 1970, όταν ίδρυσε το εμβληματικό περιοδικό «4 Τροχοί». Το περιοδικό αυτό όχι μόνο εισήγαγε νέα πρότυπα αισθητικής, γραφιστικής και δημοσιογραφικής δεοντολογίας στον ειδικό Τύπο, αλλά αποτέλεσε και πηγή εκπαίδευσης για γενιές αναγνωστών και μελλοντικών επαγγελματιών του χώρου του αυτοκινήτου. Οι «4 Τροχοί» δεν ήταν απλώς ένα περιοδικό αυτοκινήτου, αλλά ένα πολιτισμικό εργαλείο που προώθησε την τεχνολογική παιδεία και τον ορθολογισμό, χωρίς ποτέ να χάνει τον ανθρωποκεντρικό του χαρακτήρα.

Ακολούθησαν και πολλά άλλα εξειδικευμένα περιοδικά που δημιούργησε με τη «Τεχνικές Εκδόσεις Α.Ε.», την εταιρεία που ίδρυσε και διηύθυνε – ενδεικτικά μόνο αναφέρουμε:

• Το «Πτήση & Διάστημα» (1979), το πρώτο περιοδικό στην Ελλάδα αποκλειστικά αφιερωμένο στην αεροπορία, την αστροναυτική και τη στρατιωτική τεχνολογία.

• Το «Ήχος & Hi-Fi», το οποίο απευθυνόταν σε απαιτητικούς φίλους του ήχου και της τεχνολογίας ήχου.

• Το «RAM», ένα πρωτοποριακό περιοδικό για την εποχή του που κάλυπτε τον τομέα της πληροφορικής και των προσωπικών υπολογιστών, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’90.

Όραμά του ήταν να μορφώσει τον αναγνώστη, όχι απλώς να τον διασκεδάσει. Πίστευε ακράδαντα ότι ο δημοσιογράφος έχει υποχρέωση να ερευνά, να αμφισβητεί, να εκπαιδεύει. Στα κείμενά του συνδύαζε τεχνοκρατική ακρίβεια με ποιητική δύναμη – μπορούσε να γράψει με την ίδια ένταση για μια νέα τεχνολογία του διαστημικού λεωφορείου και για μια πτήση με μαχητικό Mirage 2000 πάνω από το Αιγαίο.

Ο Καββαθάς ήταν και πρακτικός γνώστης των θεμάτων που κάλυπτε. Ήταν πιλότος, συμμετείχε σε αγώνες ράλι, ενώ πέταξε με περισσότερους από 23 τύπους στρατιωτικών αεροσκαφών, ως δημοσιογράφος-παρατηρητής. Η αεροπορία και το αυτοκίνητο δεν ήταν γι’ αυτόν απλά θεματολογίες· ήταν πάθη, τρόπος ζωής, πηγή φιλοσοφίας.

Η γραφή του διέπεται συχνά από φιλοσοφικές και κοινωνικές νύξεις. Ήταν έντονα επικριτικός απέναντι στον λαϊκισμό, τη μετριότητα και τον «νεοελληνικό ωχαδερφισμό». Δεν δίστασε να συγκρουστεί με πολιτικούς, διαφημιστές, ακόμα και αναγνώστες, προκειμένου να υπερασπιστεί την ποιότητα, την αλήθεια και την ηθική της δημοσιογραφίας.

Στις αρχές του 2000, αποχώρησε σταδιακά από τα περιοδικά του, διατηρώντας όμως ζωντανή την παρουσία του μέσα από το blog του και τα social media. Παρά τα σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετώπισε, όπως εμφράγματα, επεμβάσεις καρδιάς και πνευμονικές λοιμώξεις, συνέχισε να γράφει, να σχολιάζει, να παρεμβαίνει, μέχρι και λίγους μήνες πριν τον θάνατό του.

Ο Κώστας Καββαθάς απεβίωσε στις 9 Απριλίου 2025, σε ηλικία 86 ετών, αφήνοντας πίσω του μια ανεκτίμητη παρακαταθήκη. Το έργο του δεν περιορίζεται απλώς σε δημοσιεύματα – αποτελεί σχολείο σκέψης, ήθους και τεχνικής παιδείας. Ενέπνευσε γενιές αναγνωστών, εκδοτών, συντακτών, επιστημόνων και τεχνολόγων. Ανέδειξε την εξειδικευμένη δημοσιογραφία στην Ελλάδα, όχι ως περιθωριακή ή ελιτίστικη, αλλά ως απαραίτητη για τη συγκρότηση ενός ενημερωμένου, κριτικά σκεπτόμενου κοινού.

Η μορφή του, η χαρακτηριστική του γραφή, το πάθος για την τεχνολογία, την πρόοδο και την αριστεία, θα μείνουν ανεξίτηλα στη μνήμη όσων αγάπησαν τα περιοδικά του και μοιράστηκαν το ίδιο πάθος για γνώση.

Η αγάπη του για τη φωτογραφία

Ο Κώστας Καββαθάς πέρα από την ενασχόλησή του με την αυτοκίνηση, την αεροπορία και τη δημοσιογραφία, είχε και μια άλλη, βαθιά προσωπική αγάπη: τη φωτογραφία. Δεν την είδε ποτέ ως απλή καταγραφή ή τεχνική διαδικασία. Για εκείνον, η φωτογραφία ήταν τρόπος έκφρασης, ένα μέσο για να μεταφέρει το βλέμμα του, τις σκέψεις και τις ευαισθησίες του στον κόσμο.

Συνήθιζε να κουβαλάει πάντα μαζί του μια κάμερα – όχι από επαγγελματική υποχρέωση, αλλά από ανάγκη. Είτε βρισκόταν σε κάποιο απομακρυσμένο αεροδρόμιο, είτε καταμεσής σε μια δοκιμή αυτοκινήτου, είτε περπατούσε στους δρόμους της Αθήνας, αναζητούσε πάντα το «κάδρο», το φως, τη στιγμή. Με το ίδιο πάθος που έγραφε, τραβούσε φωτογραφίες – εικόνες που δεν επιδίωκαν το εντυπωσιακό, αλλά το ουσιαστικό.

Για τον Καββαθά, η φωτογραφία δεν ήταν απλώς τέχνη· ήταν τρόπος ζωής, ένα εργαλείο για να κατανοεί και να ερμηνεύει τον κόσμο γύρω του. Αυτή του η σχέση με τη φωτογραφία παρέμενε μέχρι τέλους αυθεντική, ρομαντική και απολύτως προσωπική.