Know How

ΥΠΕΡΥΘΡΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Όλα τα μυστικά της!

Σίγουρα, κατά καιρούς, θα έχετε παρατηρήσει είτε σε post στα social media είτε σε άρθρα στο internet, εικόνες όχι τόσο «φυσιολογικές» χρωματικά – αρκετά σουρεαλιστικές, δίνουν την εντύπωση ότι είναι από άλλο κόσμο, λίγο πιο «ονειρικό». Αυτές, λοιπόν, είναι  υπέρυθρες φωτογραφίες!

Στο παρόν άρθρο, θα παρουσιαστούν κάποιες κατευθυντήριες γραμμές  γι’ αυτό το είδος φωτογραφίας και θα δούμε πώς μπορεί κάποιος να ξεκινήσει να ασχοληθεί με αυτό: από τον εξοπλισμό έως και την τελική επεξεργασία!

Τι είναι η υπέρυθρη φωτογραφία

Υπέρυθρη φωτογραφία θεωρείται η φωτογράφιση που μπορεί να αποτυπώσει την υπέρυθρη ακτινοβολία στις λήψεις μας, την οποία, υπό κανονικές συνθήκες, οι αισθητήρες των μηχανών μας φιλτράρουν (όπως και το ανθρώπινο μάτι). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα κάθε λήψη υπέρυθρης φωτογραφίας να κυριαρχείται από το κόκκινο χρώμα σε όλο το φάσμα της.

Πώς μπορώ να φωτογραφίσω υπέρυθρα;

Για να ξεκινήσουμε σωστά η πρώτη ερώτηση είναι η εξής: «μπορεί η φωτογραφική μου μηχανή να φωτογραφίσει το υπέρυθρο φάσμα;» Η απάντηση είναι ναι, αλλά με κάποιες προϋποθέσεις. Ας δούμε ποιες είναι αυτές.

Για αρχή θα έπρεπε να εφαρμόσουμε ένα φίλτρο (στον φακό ή τον αισθητήρα της μηχανής) του οποίου η «δουλειά» θα ήταν να φιλτράρει όλο το φως εκτός από το υπέρυθρο, ώστε να προκύπτει το αποτέλεσμα που θέλουμε. Εδώ ξεκινάει και το πρόβλημα, το οποίο είναι απλό: ο αισθητήρας μας έχει φτιαχτεί ώστε να μην επιτρέπει στην υπέρυθρη ακτινοβολία να εισέρχεται εύκολα παρά μόνο το «κανονικό» ορατό φάσμα. Το φίλτρο που αναφέρθηκε πριν, κάνει το ακριβώς αντίθετο: «κόβει» δηλαδή το ορατό φάσμα και επιτρέπει μόνο στο υπέρυθρο να περάσει στον αισθητήρα μας. Αποτέλεσμα: μεγάλοι χρόνοι έκθεσης, που δεν επιτρέπουν λήψεις στο χέρι. Το τρίποδο είναι μια λύση, αλλά κι αυτό με τη σειρά του δεν μπορεί να βοηθήσει σε κινούμενα θέματα.

Υπάρχει λύση;

Ναι: μετατροπή αισθητήρα!

Οι τρόποι για κάποιον να αποκτήσει μια τέτοια μηχανή στις μέρες μας έχουν γίνει πολύ εύκολοι σε σχέση με κάποια χρόνια πριν. Μπορεί απλά να μετατρέψει την υπάρχουσα μηχανή του ή αν δεν θέλει να δεσμεύσει την βασική του φωτογραφική μπορεί να προμηθευτεί μια ήδη «πειραγμένη» μηχανή (κυρίως μέσω Ebay).
Η μετατροπή μιας κανονικής φωτογραφικής μηχανής σε υπέρυθρη δεν είναι τίποτα άλλο από την αφαίρεση του IR CUT φίλτρου που έχουν όλες οι μηχανές και την αντικατάσταση του με ένα απλό ουδέτερο τζάμι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το υπέρυθρο φως πλέον να μπορεί να περάσει ανενόχλητο στον αισθητήρα της μηχανής μας και οι χρόνοι έκθεσης να είναι ξανά κανονικοί, έτσι ώστε, με τα κατάλληλα φίλτρα που θα δούμε πιο κάτω, να μπορούμε να έχουμε χρωματικά την εικόνα που θέλουμε. Να αναφερθεί επίσης εδώ ότι πλέον με τις σύγχρονες τεχνικές μετατροπής μιας μηχανής σε υπέρυθρη (ή πλήρους φάσματος) δεν υπάρχουν προβλήματα στην ακρίβεια της εστίασης. Επίσης το White Balance με μια custom ρύθμιση μπορεί να δείχνει τις φωτογραφίες κατά την λήψη ή την απεικόνισή τους στην οθόνη της μηχανής χωρίς το έντονο κόκκινο χρώμα που μπορεί να δυσκολεύει λίγο στο μάτι.

Φίλτρα Υπέρυθρης Φωτογραφίας

 Υπάρχουν αρκετά φίλτρα για υπέρυθρη φωτογραφία και όλα συνήθως έχουν τιμές που μετρούνται σε nm (Nanometer). Τα βασικά που μπορεί κάποιος να ξεκινήσει είναι στα 720nm όπου είναι και οι πλέον «κλασικές» λήψεις υπέρυθρης φωτογραφίας, το φίλτρο των 590nm, στα 665nm και για τα έντονα μαυρόασπρα στα 850nm και άνω. Ενδεικτικός είναι ο παρακάτω πίνακας που μπορούμε να δούμε πως είναι μια λήψη υπό συνθήκες (SOOC, Custom WB, με επεξεργασία κλπ.)

PHOTOTIP
 Για αρχή, σε κάποιον «νέο» στην υπέρυθρη φωτογραφία θα πρότεινα να ξεκινήσει με το κλασικό φίλτρο το οποίο είναι το 720nm. To φίλτρο αυτό έχει αρκετές εφαρμογές με χρώμα αλλά και πολύ έντονο αποτέλεσμα στο BW.

Θεματολογία

Ο καθένας μπορεί να επιλέξει ελεύθερα να πειραματιστεί με την νέα του υπέρυθρη μηχανή σε όποιο θέμα επιθυμεί. Θα διαπιστώσει μια νέα «χρωματική» προοπτική σε θέματα που μέχρι τώρα τα ήξερε και τα αντιλαμβανόταν τελείως διαφορετικά.
Παρόλα αυτά, κάποια θέματα είναι πιο εντυπωσιακά στην υπέρυθρη φωτογραφία: κυρίως τα τοπία με έντονη πράσινη βλάστηση και με μπλε ουρανό (και γιατί όχι και κάποια σύννεφα για πιο δραματικό αποτέλεσμα).

PHOTOTIP
 Σε αντίθεση με την «κλασική» φωτογραφία, όλοι γνωρίζουμε τις ώρες που το φως είναι «μαλακό» και προτιμούμε να είμαστε έξω να φωτογραφίζουμε. Στην υπέρυθρη φωτογραφία κάνουμε το ανάποδο. Ναι! Όταν ο ήλιος είναι ψηλά και το φως δημιουργεί έντονα highlights, τότε είναι καλύτερη ώρα για υπέρυθρη φωτογραφία! H πράσινη βλάστηση όσο πιο πολύ φως δεχθεί θα αποτυπωθεί εντυπωσιακά λευκή μετά την επεξεργασία και το μπλε του ουρανού μαζί με τα σύννεφα, θα μας δώσει μια έντονη και όμορφη αντίθεση. Γι’ αυτό λοιπόν όταν σταματήσετε εκεί γύρω στις 10 με 11 η ώρα να φωτογραφίζετε με την κανονική σας μηχανή, πάρτε την υπέρυθρή σας και δοκιμάστε τα ίδια πλάνα σε ένα άλλο φάσμα, διαφορετικό!

Επεξεργασία

Μια λήψη υπέρυθρης, για να μπορέσει να δείξει το διαφορετικό της αποτέλεσμα, θα χρειαστεί μια βασική επεξεργασία στο Photoshop. Καταρχήν θα είναι πιο εύκολο να φωτογραφίζουμε σε RΑW για να μπορέσουμε να έχουμε περισσότερες επιλογές στο πρώτο βήμα που είναι η αλλαγή της θερμοκρασίας χρώματος (όπως σημειώθηκε πιο πάνω, το AUTO WB δεν συμπεριφέρεται σωστά σε μηχανή που έχει δεχτεί μετατροπή).
Για να μπορέσουμε να αφαιρέσουμε το έντονο κόκκινο χρώμα, θα πρέπει να ρίξουμε την τιμή των Κelvin μεταξύ 1850-2000. Σε αυτές τις τιμές, το έντονο κόκκινο χρώμα φεύγει και η φωτογραφία μας αρχίζει και παίρνει μορφή.
Μετά, χρησιμοποιώντας το Channel mixer, επιλέγουμε το Red Channel και ρυθμίζουμε το κόκκινο στο 0 % και το μπλε στο +100%. Μετά, στο Βlue Channel, κάνουμε ακριβώς το αντίθετο: δηλαδή το κόκκινο στο +100% και το μπλε στο 0%. Το Green Channel δεν το πειράζουμε – απλώς βεβαιωνόμαστε ότι ο δείκτης του πράσινου είναι στο +100%. Μετά από αυτά τα εύκολα αλλά βασικά βήματα έχουμε την υπέρυθρη εικόνα μας έτοιμη!

Επιπλέον μπορούμε να προβούμε και σε άλλη επεξεργασία ανάλογα το αισθητικό μας κριτήριο. Ας μην ξεχνάμε ότι η υπέρυθρη φωτογραφία είναι 50% θέμα εξοπλισμού και 50% θέμα επεξεργασίας: πειραματιστείτε ελεύθερα και θα έχετε συνεχώς διαφορετικό αποτέλεσμα για την ίδια εικόνα!

Υστερόγραφο: Σε όσους με ρωτάνε ή έχουν την απορία: ΟΧΙ μέχρι στιγμής δεν έχω καταφέρει να φωτογραφίσω κάποιο φάντασμα ή πλάσμα άλλης διάστασης με την υπέρυθρη φωτογραφική μου – και νομίζω δεν θα ήθελα! Θα συνεχίσω να φωτογραφίζω τοπία που είναι και η αγαπημένη μου θεματολογία.

Καλές υπέρυθρες λήψεις!


1Η ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: Photonet τ. 213 – Μπορείτε να το παραγγείλετε εδώ!


  • Updated: 30/1/20

Photonet Newsletter
Kάθε Τρίτη & Πέμπτη όλα τα φωτογραφικά νέα δωρεάν!

   



Aρθρογράφος

Φίλιππος Γαβρίλος

Ασχολείται με τη φωτογραφία σχεδόν δύο δεκαετίες, με αγάπη στο τοπίο και την ταξιδιωτική φωτογραφία. Σπούδασε Ιστορία της Τέχνης στο FIT στην Κύπρο, με ειδίκευση στην Φωτογραφία και στο Graphics Design. Ταξιδεύει συνέχεια με τις μηχανές του -δρόμου και φωτογραφίας- και είναι φανατικός χρήστης mirrorless φωτογραφικών μηχανών και drones. Από το 2016 ασχολείται με τα φωτογραφικά workshop στην Ελλάδα και το εξωτερικο με φωτογράφους απ' όλο το κόσμο. Το 2019 κέρδισε την 1η εθνική θέση στο φωτογραφικό διαγωνισμό MAESTRO της EISA.

Θέλετε να σας ενημερώνουμε προσωπικά;