Photonet Συνεντεύξεις

ΛΟΥΙΖΑ ΓΚΟΥΛΙΑΜΑΚΗ

«Δεν προσπαθώ να ξεχωρίσω επειδή είμαι γυναίκα αλλά με την ποιότητα της δουλειάς μου!»

Στο μικρό αλλά άκρως διδακτικό και πολύτιμο πέρασμά μου από το χώρο του φωτορεπορτάζ στην Αθήνα, αρκετά χρόνια πριν, με είχε εντυπωσιάσει η φιγούρα της Λουίζας: ήταν και είναι το στυλ της γυναίκας φωτογράφου που θα περίμενε να συναντήσει κανείς σε μια ταινία.

H συνέντευξη που ακολουθεί ήταν προϊόν μιας συνάντησής μας που είχε πραγματοποιηθεί τους πρώτους μήνες του 2015. Η πρωταγωνίστριά της είναι άνθρωπος χαμηλού προφίλ, η οποία αποφεύγει κάθε προσπάθεια εντυπωσιασμού ή προσέλκυσης της προσοχής. Η πορεία της στο χώρο της φωτογραφίας και του μάχιμου φωτορεπορτάζ είναι μακριά – ήδη από το 1992. Είναι επίσης εξαιρετικά ευέλικτη και ικανή να «αναμειχθεί» με τους άνδρες συναδέλφους της ώστε να μην προσπαθεί να ξεχωρίσει ως (ή επειδή) είναι γυναίκα. Ωστόσο, όταν της μιλούσες απευθείας, το βλέμμα της ήταν πάντα ξεκάθαρα γυναικείο και γλυκό και -κυρίως- με μια «σοφία» στο βάθος. Και αυτή η αίσθηση «σοφίας» έρχεται στην επιφάνεια και επιβεβαιώνεται όταν βλέπεις πια τις φωτογραφίες της.

Οι φωτογραφίες της Λουίζας Γκουλιαμάκη είναι «δυνατές» και διεισδυτικές. Τραβηγμένες οι περισσότερες όχι απλώς κοντά αλλά σχεδόν «μέσα» στην εκάστοτε «φάση», χωρίς φόβο ή οποιαδήποτε επιφυλακτικότητα.

Καθώς η ίδια είναι αρκετά λιτή στις περιγραφές της, πάντα στην ουσία των πραγμάτων και χωρίς να αναλώνεται σε «σάλτσες» ή συναισθηματικές εξάρσεις, εμείς αφήνουμε τα λίγα λόγια να συμπληρώσουν τις φωτογραφίες της, για τις οποίες εν προκειμένω, περισσότερο από πολλές άλλες φορές ισχύει η φράση «μια εικόνα, χίλιες λέξεις».

© Λουίζα Γκουλιαμάκη: Ένας διαδηλωτής κάθεται πάνω σε ένα άγαλμα, ενώ άλλοι κάθονται σε ένα χαράκωμα κατά τη διάρκεια συγκρούσεων με την αστυνομία στο Κίεβο (20/2/14).

Ας ξεκινήσουμε με ορισμένα πράγματα για εσένα. Πόσα χρόνια είσαι φωτογράφος;

Γεννήθηκα στην Πολωνία. Ο πατέρας μου είναι Έλληνας και η μητέρα μου Πολωνέζα. Ήρθαμε μόνιμα στην Eλλάδα το 1985. Σπούδασα φωτογραφία στα ΤΕΙ της Αθήνας. Παράλληλα δούλευα σε διάφορες δουλειές και βέβαια τραβούσα φωτογραφίες δρόμου ή και επεισοδίων, όπως π.χ. με τα γεγονότα του 1990.

Έκανες από την αρχή φωτορεπορτάζ ή έκανες και άλλου τύπου φωτογραφία; Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με το φωτορεπορτάζ;

Άρχισα να δουλεύω σε ένα πρακτορείο ρεπορτάζ, κάπου το 1992. Το 1996, με προσέλαβε το EPA (European Press Photo Agency). Πριν από αυτό τους έδινα ήδη φωτογραφίες ως stringer (εξωτερικός συνεργάτης).

Δουλεύεις με βάση σου την Αθήνα, αλλά και σε αποστολές στο εξωτερικό. Πόσο χρόνο λείπεις από την Ελλάδα, κατά μέσο όρο, μέσα στο έτος;

Στο EPA ταξίδευα συνέχεια. Υπήρχαν χρονιές όπου στην Ελλάδα ήμουν έναν ή δύο μήνες μόνο. Τώρα τα ταξίδια έχουν μειωθεί σημαντικά -είμαι μόνιμη συνεργάτης, όχι staffer- συν το γεγονός ότι πλέον η Ελλάδα συνεχίζει να έχει ενδιαφέρον για το εξωτερικό. Θα ήθελα όμως να ταξιδεύω περισσότερο.

Έχουμε κάνει πολλές φορές αναφορά και εκτενή άρθρα και συνεντεύξεις για την βίαιη, κατά καιρούς, αντιμετώπιση των εκπροσώπων του τύπου τόσο από τις “αρχές” όσο καμιά φορά και από τον κόσμο. Πώς βλέπεις εσύ αυτό το φαινόμενο;

Όταν καλύπτεις γεγονότα όπως επεισόδια, είναι λογικό ότι μπορεί να τραυματιστείς εφόσον είσαι ανάμεσα στους διαδηλωτές και στα MAT. Όταν είσαι πολύ κοντά και γίνεται ένα «ντου», όπως λέμε, υπάρχει περίπτωση να δεχτείς ένα χτύπημα με glob, κλωτσιά, δακρυγόνο ή πέτρα. Έχω «φάει» από όλα. Το θέμα είναι να μην γίνεται εσκεμμένα και στοχευμένα. Δυστυχώς συμβαίνει συχνά.

Έχεις πέσει “θύμα” βίαιης συμπεριφοράς από άνθρωπο των ΜΑΤ κι ας μην είχε προβληθεί τόσο πολύ όσο άλλα περιστατικά της ίδιας ημέρας. Έχει συμβεί περισσότερες από μία φορές;

Έχω δεχτεί χτύπημα με ασπίδα στο πρόσωπο, με αποτέλεσμα να μου σπάσουν ένα δόντι, χωρίς να γίνονται επεισόδια εκείνη τη στιγμή. Μια σύλληψη ήταν. Μια μπουνιά, πάλι στο πρόσωπο, σε παρόμοια περίπτωση από «άντρα» της ομάδας ΔΕΛΤΑ. Παράλληλα, βέβαια, είναι και πολύ επικίνδυνη η αδιάκριτη ρίψη χειροβομβίδων κρότου λάμψης μέσα στο πλήθος. Έχει τραυματιστεί πολύς κόσμος από αυτές.

© Λουίζα Γκουλιαμάκη: Συγκρούσεις διαδηλωτών – αστυνομίας στο Κίεβο (20/2/14).

Αυτό το φαινόμενο, της βίαιης συμπεριφοράς προς τους εκπροσώπους του τύπου και ειδικά τους φωτογράφους παρατηρείται και σε άλλες χώρες;

Η βία ενάντια στους φωτογράφους/ εικονολήπτες και βέβαια παρατηρείται και σε άλλες χώρες. Στην Ιταλία, καλύπτοντας τα γεγονότα της Γένοβας, από την πλευρά των διαδηλωτών, κινδύνευες το ίδιο με τους διαδηλωτές. Και σε άλλες χώρες συνάδελφοι έχουν τραυματιστεί, είτε από glob, πλαστικές σφαίρες ή χειροβομβίδων κρότου λάμψης.

Είσαι από τις λίγες τόσο μάχιμες γυναίκες, στην πρώτη γραμμή των γεγονότων. Σου αρέσει αυτό;

Δεν προσπαθώ να ξεχωρίσω από τους άνδρες συναδέλφους μου επειδή είμαι γυναίκα, προσπαθώ να «αναμετρηθώ» με την ποιότητα της δουλειάς μου. Κάποιες φορές, ως γυναίκα, γίνεσαι ευκολότερος στόχος. Κάποιες φορές πάλι, μπορεί να δεχτείς περισσότερα εύσημα, απ’ ότι οι άνδρες συνάδελφοι, λόγω μιας θαρραλέας αντίδρασης ή μιας πολύ καλής δουλειάς

Έχεις αισθανθεί ποτέ να γίνεται διάκριση προς το πρόσωπό σου, είτε θετική ή αρνητική, εξαιτίας του ότι είσαι γυναίκα;

Πριν από αρκετά χρόνια, κάλυπτα μια σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Κρήτη, ενώ ήμουν φανερά έγκυος . Κάποια στιγμή, σε μια ειρηνική διαδήλωση προέκυψαν επεισόδια. Λόγω εγκυμοσύνης την κάλυπτα από κάπου ψηλά, και κάποια στιγμή με πλησίασε ένας αστυνομικός και μου είπε: «κυρία μου, θα σας ζητούσα να απομακρυνθείτε, γιατί θα ρίξουμε χημικά…» Η φωτογραφία (των επεισοδίων) δημοσιεύτηκε σε αγγλικές εφημερίδες, οπότε κάποιοι ξένοι φίλοι – συνάδελφοι με έπαιρναν τηλέφωνο από εκεί και μου έλεγαν: “Καλά, εσύ δεν γέννας σε δυο μήνες; Τι κάνεις στις φασαρίες;”

© Λουίζα Γκουλιαμάκη: Blace, Bόρεια Μακεδονία (25 χλμ. βόρεια από τα Σκόπια): Αστυνομικός στο χώρο φύλαξης χιλιάδων Αλβανών προσφύγων από την Πρίστινα, τον Απρίλιο του 1999. Η Κυβέρνηση της χώρας είχε αποφασίσει τότε να μην δεχθεί τους περίπου 50.000 Κοσοβάρους πρόσφυγες, ώστε να αποφύγει το οικονομικό χάος και την πολιτική αστάθεια.

Έχει επηρεάσει η δουλειά σου την προσωπική σου ζωή και την οικογένειά σου;

Αρκετά. Τώρα όμως, που ταξιδεύω λιγότερο, έχω περισσότερο χρόνο για την κόρη μου. Μεγαλώνει μια χαρά! Νομίζω ότι δείχνει μεγάλη κατανόηση για το είδος τις δουλειάς που κάνω και τις απουσίες… Έχει και άποψη -χωρίς να της την διαμορφώνω εγώ- από αρκετά μικρή για το γεγονότα και το τι συμβαίνει στην χώρα ή ακόμα και στον κόσμο. Ο σύζυγός μου είναι και αυτός φωτογράφος.

Πώς είναι τα πράγματα ως προς την φωτογραφία και την εικόνα στην Ελλάδα;

Έχουμε στην Ελλάδα αρκετούς καλούς φωτογράφους, οι οποίοι διακρίνονται συχνά σε διεθνείς διαγωνισμούς. Στην Ελλάδα δεν προβάλλονται πάντα αρκετά, αλλά νομίζω ότι αυτό είναι ανάλογο και του self-promotion του καθενός. Ίσως υπάρχουν λίγα μόνο εξειδικευμένα περιοδικά και media.
Αλλού συχνά προβάλλονται τα ίδια και τα ίδια ονόματα. Μην αναφέρω τα αρμόδια υπουργεία η φορείς, όταν γίνεται πρόσκληση για επίσημες ελληνικές συμμετοχές σε διεθνή festival κ.λπ. – και εδώ δεν αναφέρομαι τόσο στο δικό μου χώρο, του “φωτορεπορτάζ”, γιατί ούτως ή άλλως εμείς συχνά δεν θεωρούμαστε αρκετά “καλλιτεχνικοί” για να συμμετέχουμε σε κάποια από τα festival, με μερικές εξαιρέσεις. Πέρα από αυτό, υπάρχουν πια ελάχιστα περιοδικά για να προβάλλουν αξιόλογες δουλειές φωτογράφων. Μένει το internet και περιοδικά του εξωτερικού. Παράλληλα, οι αμοιβές από τα υφιστάμενα ελληνικά περιοδικά είναι ελάχιστες.

© Λουίζα Γκουλιαμάκη: Κατασκήνωση Αλβανών προσφύγων, υπό τη διοίκηση Ιταλών στρατιωτών του ΝΑΤΟ, στα περίχωρα του Kukes (Mάιος 1999).

Θα προτιμούσες να δουλεύεις μόνιμα κάπου αλλού;

Θα με ενδιέφερε να ζήσω ένα διάστημα στην Κωνσταντινούπολη. Θα ήθελα να γυρίσω και στην Πολωνία για λίγο, καθώς είναι μια σχεδόν ανεξερεύνητη φωτογραφικά χώρα. Είναι καλό να αλλάζεις χώρα/βάση ως φωτογράφος, σου δίνει καινούργια ερεθίσματα.

Στον προσωπικό σου “φωτογραφικό” χρόνο τί είδους φωτογραφίες κάνεις;

Πορτρέτα, ταξιδιωτική… όπως όλοι. Μου αρέσουν πολύ τα (αυθεντικά) έθιμα.

Εκτός από την επικαιρότητα, υπάρχει κάποιο μεγαλύτερο project στο οποίο δουλεύεις ή στο οποίο θα ήθελες να δουλέψεις;

Δουλεύω κάποια projects (κυρίως κοινωνικό ρεπορτάζ), τα οποία όμως κάποιες φορές δεν τα φέρνω στο τελικό επίπεδο όπως θα ήθελα, γιατί πάντα θα υπάρχει κάτι στην επικαιρότητα που θα αναβάλει την περαίωσή του. Πρέπει να έχεις πολύ καλή οργάνωση και να εκμεταλλεύεσαι τον ελεύθερο σου χρόνο σωστά όταν ζεις και δουλεύεις με τέτοιο τρόπο.

Δεν είστε πολύ υπέρ της κοινωνικής δικτύωσης από όσο μπορώ να καταλάβω. Γιατί αυτό;

Δεν με ενδιαφέρει το Facebook ούτε θέλω να προβάλλω τις φωτογραφίες μου μέσω Instagram. Χρησιμοποιώ όμως το Τwitter για ενημέρωση.

© Λουίζα Γκουλιαμάκη: Η αστυνομία συλλαμβάνει διαδηλωτή κατά τη διάρκεια των μεγάλων συγκρούσεων στο Σύνταγμα, τον Ιούνιο του 2011.


Περισσότερα για τη φωτογράφο: https://www.apw.gr/louisa-gkoulimaki/ 

  • Φωτό στην κορυφή της σελίδας: © Λουίζα Γκουλιαμάκη: συγκρούσεις της αστυνομίας με διαδηλωτές στο Σύνταγμα, τον Ιούνιο του 2011.
  • 1η δημοσίευση: Photonet 184 – αποκτήστε το, με ένα κλικ εδώ!