Know How

AΞΙΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΑ ΤΙΣ ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΗΧΑΝΗΣ ΣΑΣ!

Μπορείτε να πετύχετε εξαιρετικά ενδιαφέροντα αποτελέσματα!

Ο έλεγχος κάθε φωτογραφικής μηχανής βασίζεται πρωτίστως σε δύο παραμέτρους: στην επιλογή του σωστού διαφράγματος και της κατάλληλης ταχύτητας για κάθε λήψη. Η δημιουργική χρήση της τελευταίας, σε συνδυασμό με μια σειρά από τεχνικές που θα δούμε στο άρθρο που ακολουθεί, μπορούν να δώσουν εντελώς διαφορετική διάσταση στις εικόνες σας. 

Οδηγός μας ο δημιουργός ταξιδιωτικής και δημιουργικής φωτογραφίας Simon Bond. Στο σχετικό άρθρο που ετοίμασε για το DPS, ξεκινά εξηγώντας τι είναι η ταχύτητα κλείστρου και γιατί αυτή είναι τελικά τόσο σημαντική για τη δουλειά μας.

time-lapse aerial photography of city during night

Simon Zhu

Τι είναι η ταχύτητα κλείστρου;

Μια φωτογραφία βασίζεται στο φως προκειμένου να βγει σωστά εκτεθειμένη. Η ταχύτητα κλείστρου ελέγχει επί πόσο χρόνο οι φωτιστικές πηγές θα επιδράσουν στην κάθε φωτογραφία μας. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Οι πιο φωτεινές λήψεις απαιτούν γρήγορες ταχύτητες κλείστρου ενώ οι περισσότερο σκοτεινές αργές ταχύτητες. Η ταχύτητα κλείστρου μεταβάλλεται επίσης με το άνοιγμα ή το κλείσιμο του διαφράγματος του φακού σας, την προσθήκη φίλτρων στο φακό σας και (σε ορισμένες περιπτώσεις) από την προσθήκη εξωτερικού φωτισμού στη σκηνή σας.  Υπάρχουν διάφορες τεχνικές λήψης που βασίζονται στην ταχύτητα κλείστρου για να έχουν αποτέλεσμα. Θα τις εξετάσουμε, με βάση το πόσο γρήγορη ή αργή πρέπει να είναι η ταχύτητα κλείστρου που επιλέγετε.

Τεχνικές με γρήγορες ταχύτητες

Η χρήση πολύ μεγάλης ταχύτητας κλείστρου σάς επιτρέπει να παγώσετε θέματα που μπορεί να κινούνται ταχύτερα απ’ ό,τι προλαβαίνει να καταγράψει το μάτι: λ.χ. σταγόνες βροχής, άγρια ​​ζώα σε κίνηση ή αυτοκίνητα σε αγώνες.

speeding formula-1 race car on race track during day

Tim Carey

Η ακριβής ταχύτητα κλείστρου που θα χρειαστεί για να παγώσει η δράση, κάθε φορά, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το τι φωτογραφίζετε. Προκειμένου να εξασφαλίσετε αληθινά δημιουργικές εικόνες, προτιμήστε να παγώσετε στιγμιότυπα που εξελίσσονται συνήθως πολύ γρήγορα ώστε να τα αντιληφθεί  ικανοποιητικά το γυμνό μάτι – επιλέξετε, ειδικότερα, να καταγράψετε κάποιες ιδιαίτερες λεπτομέρειές τους.

Ας δούμε, ενδεικτικά, ποιες ταχύτητες είναι προτιμότερες προκειμένου να απαθανατίσετε:

  • Ένα χέρι που κουνιέται: Μια ταχύτητα κλείστρου 1/100sec είναι αρκετή για να παγώσει αυτήν την κίνηση. Για να είστε σίγουροι, επιλέξετε 1/200sec
  • Ένα πουλί που πετάει: μια ταχύτητα 1/2000sec είναι επαρκής.
  • Σταγόνες νερού που πέφτουν: μια ταχύτητα στα επίπεδα τουλάχιστον του 1/1000sec ενδείκνυται για να παγώσετε το κινούμενο νερό. H λήψη φωτογραφιών με σταγόνες νερού είναι επίσης δυνατή και σε πιο αργές ταχύτητες, αλλά απαιτείται η παράλληλη χρήση στροβοσκοπικού (strobe) φλας.
macro-lens photography of water drop causing ripple on a water surface

Justin Owens

Ο ιδανικός χρονισμός (timing) στη λήψη, είναι συχνά από μόνος του ικανός να την απογειώσει ή να την καταστρέψει. Αν και δεν είναι απίθανο να τραβήξετε πετυχημένα στιγμιότυπα με πιο αργές ταχύτητες κλείστρου, γενικά είναι προτιμότερο να επιδιώξετε να παγώσετε τη δράση. Μην ξεχνάτε: η ταχύτητα επηρεάζει το κούνημα της μηχανής σας. Υπάρχει ένας απλός σχετικός κανόνας που μπορείτε να τηρείτε: εάν το εστιακό μήκος του φακού σας είναι λ.χ. 300mm, θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε ταχύτητα κλείστρου 1/300sec για να αποφύγετε το κούνημα της μηχανής. Στους πιο ευρυγώνιους φακούς, τα περιθώρια χρήσης χαμηλότερων ταχυτήτων είναι φυσικά μεγαλύτερα: σε ένα φακό 50mm λ.χ., η ταχύτητα  1/50sec. είναι επαρκής!

Panning

Πρόκειται για μια ιδιαίτερα δημοφιλή τεχνική, η οποία ωστόσο απαιτεί σταθερό χέρι επειδή υλοποιείται με ταχύτητες κλείστρου που κανονικά δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται με τη μηχανή εκτός σταθερής βάσης. Η ιδέα πίσω από αυτήν την τεχνική είναι ότι ακολουθείτε ένα κινούμενο αντικείμενο με τη μηχανή σας και τραβάτε τη φωτογραφία με ταχύτητα αρκετά αργή ώστε να θολώσετε το φόντο. Μπορείτε να παρακολουθήσετε οποιοδήποτε κινούμενο θέμα: από ένα πεζό που περπατά μέχρι ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο της Formula 1. Πειραματιστείτε αρχικά (ειδικά αν δοκιμάζετε το panning για πρώτη φορά) ξεκινώντας με έναν ποδηλάτη που κινείται με σταθερή ταχύτητα. Μια ταχύτητα κλείστρου περίπου 1/25sec είναι πολύ πιθανό να σας δώσει το ποθητό αποτέλεσμα.

motion photography of trains

Emile Seguin

Θόλωμα κίνησης (Motion blur)

Ενώ το panning γίνεται κυρίως με τη μηχανή στο χέρι, για τη συγκεκριμένη τεχνική ένα τρίποδο θα χρειαστεί για να επιτύχετε καλύτερα αποτελέσματα. Με το motion blur προσπαθείτε να καταδείξετε την κίνηση στο φόντο σας (μέσα από αντικείμενα όπως αυτοκίνητα, τρένα ή λεωφορεία) σε σχέση με στατικά αντικείμενα – λ.χ. άνθρωπους που περιμένουν να διασχίσουν το δρόμο ή αναμένουν ένα λεωφορείο. Και εδώ, μια ταχύτητα κλείστρου 1/25sec είναι η πλέον κατάλληλη για το επιθυμητό αποτέλεσμα.

man wearing olive green jacket

Alasdair Elmes

Περιστροφή κάμερας

Είναι απολύτως εφικτό να δώσετε σε μια λήψη πιο δυναμική αίσθηση, ακόμα και όταν τα πάντα στο κάδρο σας είναι στατικά. Πώς; Μετακινώντας την κάμερα, έχοντας παράλληλα επιλέξει αργή ταχύτητα κλείστρου (περίπου 1/25 sec). Με ευρυγώνιους φακούς, μπορείτε να δοκιμάσετε ακόμη πιο αργές ταχύτητες, ωστόσο αυτό μπορεί να σας δυσκολέψει να κρατήσετε ένα κομμάτι του κάδρου σας ευκρινές. Πρακτικά, αυτό που χρειάζεται να κάνετε είναι να περιστρέψετε τη μηχανή γύρω από ένα κεντρικό σημείο του κάδρου σας, ενώ κάνετε τη λήψη. Αυτή η τεχνική μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την τεχνική kinetic light painting (βλ. παρακάτω) όπου συνήθως απαιτείται ακόμη μεγαλύτερη διάρκεια έκθεσης. Προειδοποίηση: η υλοποίησή της αφενός δεν είναι εύκολη με την κάμερα στο χέρι, αφετέρου απαιτεί ειδικό τρίποδο (το οποίο να επιτρέπει ακριβώς την περιστροφή της κάμερας γύρω από κεντρικό σημείο του κάδρου). Οι ευρυγώνιοι φακοί είναι οι πλέον κατάλληλοι για λήψεις αυτής της κατηγορίας.

Για να βοηθηθείτε, δείτε ένα video αφιερωμένο στη δημιουργία λήψεων με τη συγκεκριμένη τεχνική:

Zoom burst

Πρόκειται για άλλο ένα δημοφιλή τρόπο δημιουργικής αξιοποίησης της ταχύτητας κλείστρου. Είναι δυνατός με οποιοδήποτε zoom φακό (ακόμα και με αυτόν που αποκτήσατε ως kit με την αγορά της μηχανής σας). Επιτυγχάνεται ακόμα και με τη μηχανή στο χέρι, ωστόσο με την προσθήκη ενός τρίποδου εξασφαλίζετε ακόμα καλύτερα αποτελέσματα. Εφόσον μετακινείτε μόνο το δακτύλιο του zoom στο φακό σας και όχι το σώμα της μηχανής σας, οποιοδήποτε τρίποδο είναι κατάλληλο για χρήση.

Ο στόχος σας είναι να δημιουργήσετε το εφέ της κίνησης, κάνοντας zoom in στο βασικό θέμα του κάδρου σας, κατά τη διάρκεια της λήψης, με ταχύτητα περίπου 1/25 sec. Προσοχή: δεν είναι κάθε σκηνικό ιδεώδες για εικόνες τέτοιου είδους: για παράδειγμα, εάν το κάδρο σας περιλαμβάνει πολύ ουρανό, ο τελευταίος μπορεί να μην θολώσει επαρκώς. Αντίθετα, μια σήραγγα με αλλεπάλληλες σειρές από φώτα, μπορεί να προσφέρει εξαιρετικά αποτελέσματα.

photo of pool balls

Robert Zunikoff

Τεχνικές με αργές ταχύτητες

Στις τεχνικές που ακολουθούν χρησιμοποιούνται χρόνοι έκθεσης που υπερβαίνουν το ένα δευτερόλεπτο. Μπορείτε και με αυτές τις ταχύτητες να επιτύχετε ενδιαφέροντα αποτελέσματα, οπότε ας δούμε τι μπορείτε να κάνετε!

Light painting

Μια από τις πιο δημιουργικές αλλά και διασκεδαστικές τεχνικές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε στη φωτογραφία! Υπάρχουν ουσιαστικά δύο τρόποι εφαρμογής της: στον πρώτο, η φωτεινή πηγή είναι εκτός κάδρου και την χρησιμοποιείτε για να φωτιστεί ένα αντικείμενο που βρίσκεται μέσα σε αυτό (συνήθως σε συγκεκριμένα σημεία του). Στο δεύτερο, η πηγή του φωτός “κοιτάζει” προς την κάμερα. Η  ζωγραφική με το φως μπορεί να υλοποιηθεί ακόμα και με πιο ταπεινά μέσα: λ.χ. με έναν απλό φακό. Απαιτεί κατ’ ελάχιστο εκθέσεις δύο δευτερολέπτων, ωστόσο, ανάλογα με το σκηνικό, η διάρκεια της λήψης μπορεί να ξεπεράσει (ακόμα και κατά πολύ) το φράγμα του ενός λεπτού.

woman wearing black dress beside body of water

Xuan Nguyen

Kinetic light painting

Η διαφορά είναι ότι στη συγκεκριμένη τεχνική μετακινείτε την κάμερα, ενώ στην προηγούμενη μετακινείτε την πηγή του φωτός. Μπορείτε να επιχειρήσετε τυχαίες κινήσεις της μηχανής, για τις ανάγκες της, ωστόσο, η καλύτερη μέθοδος είναι να γίνεται ελεγχόμενη κίνηση (άρα: με τις τεχνικές είτε της περιστροφής της κάμερας είτε του zoom burst, που είδαμε παραπάνω και με -ακόμα- μεγαλύτερους χρόνους έκθεσης).

high exposure photo of standing woman writing love word in the air using blue light pen

Joshua Fuller

Τοπία με μεγάλους χρόνους έκθεσης 

Η χρήση της συγκεκριμένης τεχνικής στη φωτογραφία τοπίου σάς προσφέρει έναν εξαιρετικό τρόπο ανάδειξης μιας σκηνής, με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Τα καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται τη νύχτα, αλλά είναι εφικτό να εξασφαλιστούν και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Πώς; Ιδού!

  • Με ένα φίλτρο ουδέτερης πυκνότητας: η χρήση του επιτρέπει την πραγματοποίηση μεγάλων σε διάρκεια λήψεων, κατά τη διάρκεια της ημέρας  – αυτές μπορούν να επηρεάσουν θεαματικά τις υφές των συννέφων στον ουρανό αλλά και του νερού, π.χ. σε ένα ποτάμι ή στη θάλασσα. 
view of seashore sunset

Igor Kasalovic

  • Με λήψεις στην μπλε ώρα: Όπως γνωρίζετε, αυτή είναι μια από τις καλύτερες στιγμές για να φωτογραφίσετε. Η μεγάλη σε διάρκεια έκθεση, κατά τη διάρκειά της, είναι απολύτως εφικτή, επειδή η ένταση του φωτισμού έχει ήδη υποχωρήσει. 

Tyler Lastovich

  • Aστρο-φωτογραφία: Πρόκειται για την κατηγορία λήψης που απαιτεί τους μεγαλύτερους σε διάρκεια χρόνους έκθεσης. Ο Γαλαξίας για παράδειγμα θα χρειαστεί  περίπου 20-30 sec, ανάλογα με τον εξοπλισμό που χρησιμοποιείτε. Για την καταγραφή της κίνησης των άστρων συνήθως απαιτείται η λήψη πολλαπλών καρέ, με διάρκεια περίπου 30sec/καρέ, που εν συνεχεία στοιβάζονται μαζί. Η εναλλακτική λύση είναι να χρησιμοποιήσετε τη λειτουργία bulb και να επιλέξετε έκθεση διάρκειας τουλάχιστον 10 λεπτών.
bodies of water near mountain at starry night

photo-nic.co.uk nic


  • Φωτό στην κορυφή της σελίδας: Jason Chen