Ενδιαφέρουν Νέα

ΗΡΑΚΛΗΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Ο ΤΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

Πού σταματά ο έλεγχος στα χωράφια της παγκόσμιας κοινότητας των κοινωνικών δικτύων;

Διαβάστε το τελευταίο άρθρο του Διευθυντή του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης στο τ. 42-43 (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2016) του http://chronos.fairead.net/.

Μια από τις εικόνες που έχουν περάσει στο πάνθεον της φωτοδημοσιογραφίας, είναι αυτή που τράβηξε ο φωτογράφος του Associated Press Nick Ut το 1972 στο Βιετνάμ, με τίτλο «Ο τρόμος του πολέμου». Η φωτογραφία απεικονίζει παιδιά που τρέχουν για να γλιτώσουν από τις εμπρηστικές βόμβες ναπάλμ. Ένα από αυτά, η εννιάχρονη τότε Kim Phuc (Πρέσβειρα Καλής Θέλησης του ΟΗΕ σήμερα), έχει πετάξει τα ρούχα της για να απαλλαγεί από τις φλόγες, μένοντας γυμνή. Η φωτογραφία συμβόλισε την απόλυτη φρίκη του πολέμου και τις (συχνά συνειδητές) συνέπειές του στον άμαχο πληθυσμό. Πρόσφατα, ο Νορβηγός συγγραφέας Tom Egeland ανάρτησε στο Facebook την εικόνα αυτή για το ιστορικό της περιεχόμενο και ο λογαριασμός του τέθηκε σε παύση. Ο αρχισυντάκτης μιας μεγάλης εφημερίδας της χώρας δημοσίευσε ανοιχτή επιστολή προς τον Mark Zuckerberg, με την ίδια φωτογραφία, για να λάβει απάντηση από το Facebook πως πρέπει να αφαιρέσει ή να προσθέσει pixel στη φωτογραφία, ενώ το post διαγράφηκε ερήμην του από το προφίλ της εφημερίδας πριν καν απαντήσει. Όπως σημείωσε ο Νορβηγός αρχισυντάκτης, ανεξάρτητα από την εφημερίδα ή την επιρροή της, όταν αυτή εμπλέκεται με ένα τέτοιο κοινωνικό δίκτυο έσχατος αρχισυντάκτης θα είναι πάντα ο Zuckerberg, με την αισθητική και τις αξίες του. Το Facebook τελικά προσέφερε με καθυστέρηση κάποιες αδύναμες εξηγήσεις και επανέφερε τη φωτογραφία.

Το μέγεθος του Facebook είναι τέτοιο που αναμφίβολα τέτοιου είδους ‘ανωμαλίες’ συλλαμβάνονται και οι σχετικές ενέργειες εκτελούνται σε πρώτο βαθμό από υπολογιστές που λειτουργούν με αυτοματοποιημένους αλγόριθμους, σαρώνοντας αδιάκοπα τα απέραντα λιβάδια των κοινωνικών δικτύων για λίγη εκτεθειμένη σάρκα, έναν υπαινιγμό για την τρομοκρατία, για την ενοχική τρομοκρατία της σάρκας. Μπορεί μια ιστορική φωτογραφία από αυτές που έγειραν την πλάστιγγα του βρώμικου πολέμου να κριθεί μόνο από την παιδική γυμνότητα και όχι από τα τρομαγμένα μάτια των παιδιών ή την απόλυτη αδιαφορία των αργόσχολων στρατιωτών; Μπορεί ο τρόμος απέναντι στη γυμνότητα να υπερισχύσει απέναντι στον τρόμο του πολέμου; Και που σταματά ο έλεγχος στα χωράφια της παγκόσμιας κοινότητας των κοινωνικών δικτύων; Καθώς γινόμαστε μια νευρική, ευερέθιστη κοινωνία ποιος θα αποφασίζει για τα κριτήρια με τα οποία αποκλείονται δυνητικά ολόκληρες οικογένειες φωτογραφιών; Πολλές ενοχλητικές φωτογραφίες έχουν βέβαια αποκλειστεί πριν καν φτάσουμε στην εποχή των ‘ενσωματωμένων’ φωτορεπόρτερ. Την εποχή της απόλυτης ορατότητας, υπάρχουν κομμάτια που λείπουν. Ίσως υπάρχει τρόμος απέναντι και στη φωτογραφία.

Η γυμνότητα της φωτογραφίας του Ut, όμως, αποτέλεσε πονοκέφαλο και στην πρώτη της δημοσίευση, μέσα στον υψηλό πυρετό του πολέμου. Αποφασίστηκε τελικά, μετά από πολλές διαβουλεύσεις, να δημοσιευτεί, χάρη στη συντριπτική της δύναμη, με την συνοδευτική απαγόρευση να αποφεύγεται η κοντινή μεγέθυνση στο κορίτσι. Η ανακοίνωση του Facebook έκλεινε με τη φράση «Οι λύσεις μας δεν θα είναι πάντα τέλειες, αλλά θα συνεχίσουμε να βελτιώνουμε τις πολιτικές μας και τους τρόπους με τους οποίους τις εφαρμόζουμε». Κατά παράδοξο τρόπο, αυτό μοιάζει να υποστηρίζει έμμεσα και η φωτογραφία με τα τρομοκρατημένα παιδιά. Ίσως γι’ αυτό σήμερα πάνω από τις ‘επιτηρούμενες’ ζώνες πετούν πλέον μη επανδρωμένα αεροπλάνα και φωτογραφίες όπως αυτή του Nick Ut είναι αυξανόμενα δύσκολο πια να φτάσουν απέναντι στο ευρύ κοινό.


Photonet Newsletter
Kάθε Τρίτη & Πέμπτη όλα τα φωτογραφικά νέα δωρεάν!

   



Aρθρογράφος

Μενέλαος Μελετζής

Διδάκτορας Επιστημών του Πανεπιστημίου του Νovisad (Σερβία) και επιστημονικός συνεργάτης του University of Applied Arts Belgrade, στον τομέα New Media. Είναι τ. Τακτικός Επίκουρος καθηγητής Φωτογραφίας στο τμήμα Γραφιστικής του Α-ΤΕΙ Αθήνας. Ασχολείται με τη συγγραφή βιβλίων και άρθρων για τη φωτογραφία επί 40 και πλέον χρόνια. Έχει συμμετάσχει με εικόνες του σε πολλές εκθέσεις φωτογραφίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχει παραστεί ως κριτής σε διεθνείς και ελληνικούς φωτογραφικούς διαγωνισμούς. Μέλος της Ένωσης Δημοσιογράφων- Ιδιοκτητών Περιοδικού Τύπου (ΕΔΙΠΤ) και της Ομοσπονδίας Ενώσεων Εκδοτών Περιοδικού της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FAEP).

Θέλετε να σας ενημερώνουμε προσωπικά;