Οι εικόνες παρουσιάζονται μεταξύ 1-30 Αυγούστου 2023 στο χώρο έκθεσης ”Αρμονία” στον κεντρικό δρόμο της Δεσκάτης. Ώρες λειτουργίας: 9.00-14.00 & 18.00-22.00
Η Δεσκάτη είναι μία ορεινή κωμόπολη στα νότια του νομού Γρεβενών. Η τοποθεσία της στους ορεινούς όγκους της Δυτικής Μακεδονίας εκτός από τις δυσκολίες επιβίωσης δημιούργησε στους κατοίκους της, την ανάγκη να έχουν πολύ ισχυρούς δεσμούς με τα πατρογονικά εδάφη.
Σε αυτό τον περίεργο τόπο που εκτός από μετανάστες βγάζει και ποιητές, κάθε χρόνο αναβιώνει ένα ιδιαίτερο έθιμο την Παρασκευή μετά την Κυριακή του Πάσχα, με αργόσυρτα τελετουργικά τραγούδια και χορούς της Δεσκάτης, με τον τρίπατο χορό από νέους άνδρες, την Ανδρομάνα, στο τέλος των τραγουδιών.
Γράφει σχετικά ο Κώστας Χρυσάκης, ερευνητής του λαϊκού μας πολιτισμού:
ΞΕΠΡΟΒΟΔΙΣΜΑ ΠΑΣΧΑΛΙΑΣ – ΑΝΔΡΟΜΑΝΑ
Το έθιμο του ξεπροβοδίσματος της Πασχαλιάς με την Ανδρομάνα στην Δεσκάτη δεν αναβιώνει, αλλά συνεχίζεται. Οι ρίζες του βρίσκονται σε αρχαία δρώμενα που συνδέονται με την ανακύκληση της φύσης και την αναπαραγωγή (Χειμώνας- Άνοιξη, Περσεφόνη- Δήμητρα).
Είναι γνωστό πως τα δρώμενα της άνοιξης έχουν επίκεντρο την γυναίκα, θηλυκό γένος (Λαζαρίνες, Πρωτομαγιά,Πάσχα, Κλήδονας), ενώ στα δρώμενα του χειμώνα κυριαρχούν άντρες (Ρουγκατσάρια, Μωμόεροι, Αποκριές με τα αθυρόστομα τραγούδια).
Συνεπώς τα πασχαλιάτικα τραγούδια της Δεσκάτης είναι αφιερωμένα στο θηλυκό γένος (Δέσπω, Αγγελίνα, Μπεΐνα, Μάρω, Μούλα, γυναίκα του τεμπέλη, κοράσιο που τραγούδησε στο γεφύρι…) και το περιεχόμενό τους είναι κοινωνικό, σατιρικό, ιστορικό (ακριτικά, εποχή Τουρκοκρατίας), παραλογές κ.α, ενώ τα βήματά τους είναι τελετουργικά και όχι εύθυμα.
Η Ανδρομάνα ανήκει στους δίπατους-τρίπατους χορούς, μια αρχέγονη συνήθεια κι άλλων χωρών της Μεσογείου, που σήμερα επιβιώνει μόνο στην Ελλάδα, στη Δεσκάτη και στην Ισπανία, στην Καταλονία. Συνεπώς είναι διακριτή και αποτελεί αντικείμενο μελέτης εθίμων του λαϊκού πολιτισμού από μελετητές διαφόρων χωρών. ‘
Η πλατεία γεμίζει με ομόκεντρους γυναικείους κυρίως κύκλους με τους συγκλονιστικούς στίχους του τελευταίου τραγουδιού να τραντάζουν ολόκληρο τον τόπο και να συνοδεύουν ολονών τις μνήμες μέχρι το επόμενο ξεπροβόδισμα.
