PETER LINDBERGH: “ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΕΙΧΑ – ΝΑ ΓΙΝΩ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ”

Με αφορμή την έκθεση εικόνων του η οποία εγκαινιάζεται σήμερα στην γκαλερί Gagosian της Αθήνας, ο Peter Lindbergh, έδωσε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη στην εφημερίδα Lifo.

Ας δούμε τι δήλωσε στην Ματίνα Καλτάκη:

Oι πιο ισχυρές αναφορές του καλλιτέχνη συνδέονται με την παιδική του ηλικία. Γεννηθήκατε, μεγαλώσατε και σπουδάσατε στη Γερμανία (και στη Γαλλία), είστε γαλουχημένος με την ευρωπαϊκή κουλτούρα – στην οποία ακόμη και σήμερα οι τέχνες έχουν μεγάλο ειδικό βάρος. Είναι «ευρωπαϊκός» ο τρόπος που βλέπετε και στέκεστε πίσω από την κάμερα; Παρατηρώντας τις φωτογραφίες σας, διακρίνω επιρροές από τις ταινίες του ιταλικού νεορεαλισμού, το γαλλικό Νέο Κύμα, τις ασπρόμαυρες ταινίες του Μπέργκμαν.

Μεγάλωσα σε μια βιομηχανική περιοχή της μεταπολεμικής Γερμανίας, σ’ ένα περιβάλλον που καμία σχέση δεν είχε με τέχνες και καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα. Η επιρροή του βιομηχανικού περιβάλλοντος υπήρξε καθοριστική στο βλέμμα μου και με οδηγεί ακόμη σήμερα. Νομίζω ότι διαφυλάσσοντας αυτές τις πρώτες εντυπώσεις ζωντανές μέσα σου βρίσκεις πιο εύκολα την ταυτότητά σου σε ό,τι κάνεις. Στην περίπτωσή μου θα έλεγα ότι οι επιρροές είναι μάλλον «τοπικές» παρά ευρωπαϊκές. Η ιδέα που έχω για την ομορφιά, και για τις γυναίκες, δεν μπορεί παρά να είναι πολύ διαφορετική απ’ αυτήν κάποιου που μεγάλωσε λ.χ. στη Βενετία. Αργότερα, στα δεκαεννιά μου, όταν εγκαταστάθηκα στο Βερολίνο, ήρθα σε επαφή με διαφορετικές μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης και άρχισα να βλέπω διαφορετικά. Ένας καινούργιος κόσμος ανοίχτηκε ξαφνικά μπροστά στα μάτια του νεαρού που ήμουν τότε, που ήθελε να μάθει τα πάντα. Ταινίες όπως η Μetropolis του Φριτς Λανγκ ή ο Γαλάζιος Άγγελος του Τζόζεφ φον Στέρνμπεργκ με τη Μάρλεν Ντίτριχ, το Βερολίνο του Μεσοπολέμου, το θέατρο του Μπρεχτ και η μουσική του Κουρτ Βάιλ έγραψαν μέσα μου. Το ίδιο και ζωγράφοι όπως ο Μαξ Μπέκμαν, ο Ότο Ντιξ, ο Γκέοργκ Γκρος και ο Κίρχνερ, ο Κουρτ Σβίτερς και το κίνημα του Νταντά, ο εξπρεσιονιστικός χορός της Βαλέσκα Γκερτ. Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου, και αργότερα, έντονη υπήρξε η επίδραση του μεταπολεμικού ιταλικού νεορεαλισμού: το Μάμα Ρόμα του Παζολίνι, το 81/2 και το Λα Στράντα του Φελίνι, το Οssessione (Διαβολικοί Εραστές) του Βισκόντι και πολλές άλλες. Οι ταινίες του Βιμ Βέντερς, επίσης, με ενέπνευσαν πάρα πολύ. Μεγαλώσαμε στην ίδια περιοχή, σε απόσταση 30 μιλίων ο ένας από τον άλλον, και αργότερα γίναμε πολύ στενοί φίλοι. Άρα, ναι, ο τρόπος που βλέπω και φωτογραφίζω είναι κατεξοχήν ευρωπαϊκός.

Ήταν δύσκολη η απόφαση να σπουδάσετε στη Σχολή Καλών Τεχνών; Ποιοι ήταν οι πιο σημαντικοί σταθμοί στη θεαματική σας πορεία;

Όχι. Έπειτα από έναν χρόνο στο Βερολίνο μόνο μία επιθυμία είχα: να γίνω καλλιτέχνης. Άρχισα να παρακολουθώ βραδινά τμήματα στην Ακαδημία των Τεχνών γιατί δεν είχα χρήματα κι έπρεπε να δουλεύω το πρωί, αλλά σχετικά γρήγορα άλλαξα γνώμη και πήγα με οτοστόπ στην Αρλ, στη Νότια Γαλλία, εκεί όπου ο Βίνσεντ βαν Γκογκ (που θαύμαζα πολύ) έζησε και δούλεψε. Έπειτα από οκτώ μήνες στην Αρλ αποφάσισα να ταξιδέψω και για δύο χρόνια γύρισα τη Νότια Γαλλία, την Ισπανία, τη Βόρεια Αφρική. Μόνο μετά την επιστροφή μου πήγα σε σχολή Καλών Τεχνών, στο Κρέφελντ (στο Ντίσελντορφ), για να σπουδάσω αυτό που τότε χαρακτηριζόταν «ελεύθερη ζωγραφική». Μετά το τέλος των σπουδών μου ήμουν πολύ επηρεασμένος από την εννοιολογική τέχνη, από τις γοητευτικές ιδέες δημιουργών όπως ο Τζόζεφ Κόσουτ και ο Λόρενς Γουάινερ. Ήταν μια κρίσιμη στιγμή στην –έως τότε διόλου θεαματική– ζωή μου. Αισθάνθηκα ότι απομακρυνόμουν ολοένα και περισσότερο από τη δική μου, προσωπική ταυτότητα και προτίμησα να σταματήσω ό,τι έκανα ως καλλιτέχνης και να σκεφτώ πώς ήθελα να συνεχίσω. Οι οκτώ μήνες που ακολούθησαν ήταν η πιο δύσκολη περίοδος που πέρασα στη ζωή μου. Ώσπου κάποιος μου πρότεινε να δουλέψω ως βοηθός φωτογράφου. Καθώς βρισκόμουν σε φάση που αναζητούσα τον δρόμο μου, δέχτηκα.

Πολλές φωτογραφίες σας, ειδικά τα πορτρέτα σας, συλλαμβάνουν μια σκιά στα μάτια του πρόσωπου, ένα ίχνος θλίψης. Πρόκειται για ψυχολογικής τάξης στοιχεία που εντοπίζετε στα πρόσωπα που φωτογραφίζετε ή είναι ένα δικό σας χαρακτηριστικό, μια ικανότητά σας να κοιτάτε βαθιά μέσα στο θέμα σας, ανακαλύπτοντας ακόμη και κρυμμένα στοιχεία του;

Νομίζω ότι καθένας από μας είναι πιο κοντά στον εαυτό του, σε αυτό που πραγματικά είναι, όταν εκτίθεται σ’ ένα αίσθημα μελαγχολίας. Κάτι ποιητικό συμβαίνει τότε. Οι άνθρωποι, οι γυναίκες εν προκειμένω, όταν σταματούν να αυτο-ελέγχονται, αποκαλύπτουν βαθύτερα συναισθήματα, μια διαφορετική αίσθηση στον άνθρωπο που κρατά την κάμερα μπροστά τους. Τον «χώρο» μεταξύ του φωτογράφου και του θέματός του, αυτό είναι που φωτογραφίζεις. Δεν μ’ ενδιαφέρει το εξωτερικό σχήμα, η δομή των οστών, η αρχιτεκτονική του προσώπου, όταν φωτογραφίζω, αλλά κάτι το αόρατο, που αφορά εσωτερικές, ψυχολογικές ποιότητες του θέματος που μπορώ να αποτυπώσω, εφόσον αυτή/αυτός που είναι το θέμα μου θέλει να μου ανοιχτεί και να μου τις δώσει. Πρέπει να υπερασπίσω τον εαυτό μου, πάντως, σχετικά με τη «θλίψη» που βλέπετε στις φωτογραφίες μου. Κανένας απ’ όσους έχω φωτογραφίσει δεν φαίνεται λυπημένος. (Χαμογελώ και δεν είμαι σίγουρος…)

Διαβάστε τη συνέχεια της συνέντευξης εδώ