Professional Περιοδικά

ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΤΑΙ ΝΟΜΙΚΑ ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΙΔΕΑ;

Μια η λήψη, εκατομμύρια τα δολάρια των κερδών…

Ο Jacobus Rentmeester στρέφεται εναντίον της γνωστής εταιρίας αθλητικών ειδών Nike και του λογότυπού της «Jumpman», με τον αθλητή Michael Jordan, ισχυριζόμενος ότι το λογότυπο συνιστά παραβίαση -για την ακρίβεια υπέρβαση συμφωνημένης χρήσης- των δικαιωμάτων του περί πνευματικής ιδιοκτησίας φωτογραφίας, που ο ίδιος είχε τραβήξει τον διάσημο αθλητή το 1984!

Το 1984 ο Rentmeester φωτογράφισε τον Michael Jordan για το περιοδικό Life. Την εικόνα αγόρασε η εταιρία Nike για «προσωρινή χρήση».

Φωτό Jacobus Rentmeester:  Michael Jordan (για το Life)

Η αρχική λήψη του Michael Jordan από τον Jacobus Rentmeester, η οποία, σύμφωνα με το φωτογράφο, ήταν η αφετηρία για το σχεδιασμό του λογοτύπου της Nike που ονομάστηκε «Jumpman». Η εικόνα δημιουργήθηκε το καλοκαίρι του 1984 για τις ανάγκες ενός θέματος του περιοδικού Life.

Την επόμενη χρονιά, η Nike παρουσίασε μια νέα φωτογραφία του αθλητή, παρόμοια με τις φωτογραφίες του Rentmeester, και πάνω σε αυτή την εικόνα βασίστηκε η δημιουργία του σχετικού logo «jumpman» το 1987.

O Michael Jordan φωτογραφίζεται από την Nike

H Nike δημιούργησε αυτή τη φωτογραφία του Michael Jordan μεταξύ Αυγούστου 1984 και Φεβρουαρίου 1985, σύμφωνα με την αγωγή του Rentmeester.

Πέρα από την παράθεση των δύο λήψεων, είναι επίσης ενδιαφέρουσα η σύγκριση (βλ. κορυφή της σελίδας) ανάμεσα στη σιλουέτα του Michael Jordan, όπως αυτή προέκυψε από τη φωτογραφία του Jacobus Rentmeester και στη σιλουέτα που χρησιμοποιήθηκε για το τελικά λογότυπο «Jumpman» της Nike.

Σήμερα …38(!) χρόνια αργότερα, κι ενώ σύμφωνα με το Forbes τα κέρδη του “ονόματος” Jordan ξεπερνούν το ένα δισεκατομμύριο δολλάριο ετησίως και ο ίδιος ο αθλητής κερδίζει περισσότερα από 60 εκατομμύρια δολλάρια ετησίως από τα δικαιώματα επί του ονόματος και της φυσιογνωμίας του, ο φωτογράφος Jacobus Rentmeester μηνύει την εταιρία για παράνομη χρήση των φωτογραφιών του.

Το ενδιαφέρον της υπόθεσης, για την οποία μέχρι τη στιγμή που γράφουμε δεν έχει ορισθεί δικάσιμος στις Η.Π.Α., έγκειται σε δύο στοιχεία:

  • Πότε και σε ποια έκταση η πνευματική ιδιοκτησία και η περί αυτήν νόμοι προστατεύει την «ιδέα».
  • Ο χρόνος που αφέθηκε να περάσει μένοντας ο φωτογράφος άπρακτος και η ξαφνική «δραστηριοποίησή» του μετά από τόσα πολλά χρόνια. Έχουν, μέχρι τώρα, υπάρξει υποθέσεις, στις οποίες το Ανώτατο Δικαστήριο των Η.Π.Α. έκρινε ότι η καθυστέρηση δεν αποτελεί πρόσκομμα στην άσκηση του σχετικού αιτήματος αν η προσβολή εξακολουθεί υφιστάμενη.

Θα είναι ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε την έκβαση αυτής της διαφοράς καθώς η πραγματική ουσία της είναι η έκταση της προστασίας της «ιδέας» στην φωτογραφία, μια πολύ σημαντική πτυχή τόσο για τους φωτογράφους όσο και για τους εκάστοτε πελάτες τους.

 






Aρθρογράφος

Χριστίνα Καλλιγιάννη

Συνεργάτης του Photonet επί μακρά σειρά ετών. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και αμέσως μετά φωτογραφία στην E.S.P. Το 2002 ξεκίνησε να εργάζεται ως επαγγελματίας φωτογράφος, με μακροχρόνιες συνεργασίες με τα περιοδικά “ΓΕΩτρόπιο” της “Ελευθεροτυπίας”, "Κ" και "Ταξίδια" της “Καθημερινής”, στα πλαίσια του ταξιδιωτικού και του ελεύθερου ρεπορτάζ. Για αρκετά χρόνια λειτουργούσε το δικό της φωτογραφικό στούντιο, το STUDIO 18.12, με βασικά αντικείμενα τη φωτογράφιση πορτρέτου, προσωπικού, επαγγελματικού, οικογενειακού και μόδας. Από το 2016 μέχρι το 2018 συμμετείχε στην διοργάνωση του Μεσογειακού Φεστιβάλ Φωτογραφίας / Medphoto Festival, έχοντας αναλάβει το Γενικό Συντονισμό της οργάνωσης του Φεστιβάλ. Σήμερα εξακολουθεί να φωτογραφίζει, με ιδιαίτερη αγάπη στα πορτρέτα και τους εσωτερικούς χώρους. Παράλληλα, είναι υπεύθυνη για το Γενικό Συντονισμό του Αthens Photo World, ενώ κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα, με τίτλο "Στιγμές Παράλληλες" (εκδόσεις Χάρτινη Πόλη).