H ιστορία του Δημήτρη Πικόπουλου, του ανθρώπου που ήρθε πρόσφυγας το 1922, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, σε ηλικία μόλις 12 ετών, και 29 χρόνια μετά δημιούργησε την περίφημη PICCA, δεν μπορεί να αφήσει αδιάφορο και ασυγκίνητο κανένα Έλληνα φωτογραφόφιλο.
Αμέσως μόλις ενημερώθηκα για την εξαιρετική συνέντευξη που πήρε η Ζωή Παρασίδη (για λογαριασμό του popaganda.gr) από το γιο του Νίκο και τον εγγονό του Φίλιππο, διάβασα το κείμενο και θεώρησα πολύ χρήσιμο να αναδημοσιεύσω εδώ τα σημαντικότερα σημεία του.
Οι φωτό που συνοδεύουν το άρθρο έγιναν από τον Δημήτρη Κουλελή.
Η ιστορία θέλει έναν νεαρό άντρα από την Σμύρνη, που έπιαναν τα χέρια του, να ζητάει τη δεκαετία του ’50 δάνειο 100.000 δραχμών από την τράπεζα προκειμένου να παράξει μια κατασκευή που δεν είχε προσπαθήσει κανείς μέχρι τότε να φτιάξει στην Ελλάδα.
Η τράπεζα αρνήθηκε να του δώσει το δάνειο, επένδυσε τελικά 350.000 δραχμές σε μια ομάδα επιχειρηματιών που ήθελαν να ανοίξουν νυχτερινά κέντρα διασκέδασης. Κάπως έτσι τελείωσε η ιστορία της Picca, της πρώτης και μοναδικής ελληνικής ερασιτεχνικής φωτογραφικής μηχανής που έφτιαξε ο Δημήτρης Πικόπουλος στην αρχή από μπρούτζο -εξαιτίας της απαγόρευσης εισαγωγών μετά την Κατοχή- και έπειτα από αλουμίνιο.
Παρόλα αυτά, η κληρονομιά που άφησε ως ο πρώτος άνθρωπος που επισκεύαζε φωτογραφικές μηχανές στην Αθήνα του 20ου αιώνα συνεχίζεται μέχρι σήμερα από τον γιο του Νίκο και τον εγγονό του Φίλιππο, σε έναν όροφο της οδού Λέκκα. Αν και τα τηλέφωνά τους χτυπούν ασταμάτητα, ενώ πάντα τους περιμένει λεπτοδουλειά στον πάγκο εργασίας τους, θα κλέψουν λίγο χρόνο για να σου δείξουν με καμάρι την συλλεκτική και δυσεύρετη πλέον Picca που στολίζει την βιτρίνα τους.
Ο Νίκος Πικόπουλος αφηγείται:
Ο πατέρας μου, ο Δημήτρης Πικόπουλος, ήρθε με την οικογένειά του στην Ελλάδα στην Μικρασιατική καταστροφή, το ’22 ήταν 12 ετών. Όταν έφτασε τα 24 άνοιξε ένα εργαστήριο και επισκεύαζε γραμμόφωνα, τότε ήταν κουρδιστά με χωνιά, θα τα έχετε δει μάλλον σε ταινίες.
Τότε η φωτογραφία ήταν σχεδόν ανύπαρκτη στην Ελλάδα, ο επαγγελματίας που την είχε φέρει ήταν ο Πέτρος Πουλίδης, ο πρώτος φωτορεπόρτερ της χώρας, μάλιστα το αρχείο του αγοράστηκε το 1989 από την ΕΡΤ. Ο Πουλίδης είχε μάθει να φωτογραφίζει στην Κωνσταντινούπολη και ο πρώτος «πελάτης» του εδώ ήταν το παλάτι, οι πολιτικοί, οι δημόσιες εκδηλώσεις, μάλιστα είχε φωτογραφίσει και την δολοφονία του Θεόδωρου Δηλιγιάννη.
Ο Πουλίδης είχε φέρει από την Γαλλία μια φωτογραφική μηχανή που χάλασε. Ρωτώντας που μπορεί να την φτιάξει του είπε κάποιος πως υπάρχει στην Αθήνα ένας νέος μηχανικός που κόβει το μυαλό του αλλά επισκευάζει γραμμόφωνα. Ο πρώτος πελάτης του πατέρα μου λοιπόν ήταν ο φωτορεπόρτερ που έγινε και η κινητή του διαφήμιση.
Όταν εμφανίστηκε στην Ελλάδα το πικ απ, ο πατέρας μου βρέθηκε να επισκευάζει αποκλειστικά φωτογραφικές, όπως βέβαια άλλαξε και για εμένα η δουλειά αργότερα αφού οι μηχανές είναι πλέον ψηφιακές και όχι αναλογικές. Ξεκίνησε το 1935 αυτή τη δουλειά, γι΄αυτό και η επιχείρηση του είναι αυτή τη στιγμή στα χέρια της τρίτης γενιάς και μετράει 82 χρόνια. Την περίοδο της Κατοχής, οι Γερμανοί στρατιώτες του έφερναν ρώσικα κιάλια «της πλάκας» για να τους γράψει πως είναι γερμανικά, αφού αυτά που είχαν χρεωθεί και ήταν πανάκριβα, τα πουλούσαν.
Ο πατέρας μου είχε το εργαστήριο, έναν πολύ μικρό χώρο, στην οδό Λέκκα στον αριθμό 10. Εγώ άνοιξα το 1975 ένα κατάστημα στην συμβολή της Σταδίου με τη Βουκουρεστίου και έμεινα εκεί μέχρι το 1981, αλλά τα υπερβολικά υψηλά ενοίκια δεν μου άφηναν κανέναν περιθώριο κέρδους και έτσι ξαναγύρισα στη Λέκκα το 1981. Έκτοτε δεν έχω φύγει από αυτόν τον όροφο. Τώρα έχει αναλάβει την επιχείριση ο Φίλιππος, ο γιος μου, η τρίτη γενιά που λέγαμε.
Δουλεύουμε και με επαγγελματίες και με ερασιτέχνες ίσως οι δεύτεροι είναι περισσότεροι. Η δουλειά μας άλλαξε, ο Φίλιππος έφυγε έξω προκειμένου να μάθει νέες τεχνολογίες. Φυσικά, αναλαμβάνουμε την επισκευή και των αναλογικών μηχανών γιατί εγώ έζησα με αυτές και μετέφερα τις γνώσεις μου στον Φίλιππο. Ακολουθούμε τη μόδα όμως και εμείς, όποια κι αν είναι αυτή.
Η κινηματογραφία ήταν ένας τομέας της δουλειάς του πατέρα μου και της δικής μου, με την έλευση όμως της βιντεοκάμερας τελείωσε. Ήταν ένας μεγάλος κύκλος εργασιών η κινηματογραφική μηχανή, οι λήψεις, οι οθόνες προβολής, ο ήχος, είχε πολύ ενδιαφέρον. Μας έμεινε η αναλογική φωτογραφία για αρκετά χρόνια μετά μέχρι που κι αυτή έφυγε για να πάρει τα ηνία η ψηφιακή μηχανή. Παρόλα αυτά, υπάρχουν ακόμα πολλοί λάτρεις της αναλογικής.
Μας φέρνουν παλιές, σπάνιες φωτογραφικές να αναπαλαιώσουμε, μπορεί να μου φέρουν μια μηχανή 100 ετών, είμαστε αυτή τη στιγμή οι μόνοι που ξέρουμε να κατασκευάζουμε τις φυσούνες του ’20 του ’30, απαιτούν τέχνη και ίσως επίσης να την γνωρίζουν όσοι επισκευάζουν ακορντεόν. Μας εμπιστεύονται γιατί είμαι ο μόνος που απομένει τέτοιας ηλικίας με τέτοια εμπειρία και γνώση, και από την στιγμή που την έχω μεταφέρει και στον Φίλιππο, έχουμε το “know-how”.
Ο Φίλιππος Πικόπουλος αφηγείται:
Σπούδασα στην Αγγλία, πήγα φαντάρος και μετά έπρεπε να αποφασίσω τι θα κάνω. Μου άρεσε πολύ το επάγγελμα του παππού και του πατέρα μου γιατί είναι ιδιαίτερο, μπορείς να πάρεις κάτι πεθαμένο και να το αναστήσεις.
Έρχονται στο εργαστήριο άνθρωποι μεγάλης ηλικίας που είναι «παντρεμένοι» με τις μηχανές τους, δεν πρόκειται να τις αλλάξουν εύκολα. Έρχονται κι οι άλλοι που αν μας δυσκολέψει στην επισκευή, που πολύ πιο εύκολα θα πουν «θα την αλλάξω αν δεν γίνεται, δεν πειράζει».
Είναι διαφορετικός ο λόγος που ωθεί κάποιον να έχει μια μηχανή, υπάρχει ο «γκατζετάκιας» που γοητεύεται από τον εξοπλισμό τον ίδιο, υπάρχει αυτός που μπορεί με μια πολύ οικονομική μηχανή με βασικές ρυθμίσεις να γοητεύεται από την φωτογραφία και θεωρώ πως ο συγκεκριμένος είναι πολύ καλός φωτογράφος, άλλος γοητεύεται από τον σκοτεινό θάλαμο, από το να αναμένει την φωτογραφία μέχρι να εμφανιστεί από το πουθενά σχεδόν σε ένα κομμάτι χαρτί. Φυσικά, υπάρχει και εκείνος που προτιμά το άμεσο ψηφιακό αποτέλεσμα, όταν τραβάς μια φωτογραφία και την περνάς απευθείας στον υπολογιστή σου.
Θα σου κάνει εντύπωση αλλά συναντάω αρκετούς νέους που γνωρίζουν την Picca, έχει διαδοθεί η φήμη της τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της συλλεκτικότητάς της. Υπάρχει και κόσμος που την έχει μάθει μόνο και μόνο επειδή αναρωτήθηκε αν υπήρξε φωτογραφική μηχανή που να κατασκευάστηκε στην Ελλάδα. Φυσικά πολλοί την πρωτοβλέπουν ερχόμενοι εδώ και υπάρχουν συλλέκτες που την ψάχνουν επίμονα, αλλά είναι φοβερά δύσκολο να βρεθεί.
Μια ιστορία που μου έκανε εντύπωση είναι όταν άκουσα τον πατέρα μου να λέει πως ένας παλιός πελάτης ήρθε με μια Kodak Retina και του εξιστόρησε τον τρόπο με τον οποίο κατάφερε να προικίσει τρεις κόρες με αυτή την φωτογραφική, υπήρξε φωτογράφος σε κάποιο χωριό και πήρε διαμερίσματα στα παιδιά του με την μηχανή εκείνη.
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη εδώ!
