Σύμφωνα με την ανακοίνωση που αναρτήθηκε στην επίσημη σελίδα του στο Instagram, ο Olaf είχε κάνει μεταμόσχευση πνεύμονα πριν από λίγες μόλις εβδομάδες και παρότι αρχικά όλα φαίνονταν να πηγαίνουν καλά, την περασμένη Τετάρτη σημείωσε ραγδαία επιδείνωση και τελικά έχασε τη μάχη με τη ζωή.
H υγεία του είχε υποστεί σοβαρό πλήγμα ήδη από το 1996 όταν, στα 37 του μόλις χρόνια, διαγνώστηκε με εμφύσημα, μία μορφή χρόνιας πάθησης των πνευμόνων που μειώνει τη δυνατότητα πρόσληψης οξυγόνου από τον οργανισμό. Ο τότε γιατρός του ήταν απαισιόδοξος για το μέλλον, δηλώνοντάς του πως πιθανότατα δεν θα έφτανε στα 60. «Άλλαξα νοσοκομεία και εκεί μου είπαν ότι μπορώ να ζήσω μέχρι τα 70», είχε δηλώσει στους New York Times τo Φεβρουάριο του 2019, με αφορμή ακριβώς τα εξηκοστά του γενέθλια. «Οπότε όταν γίνω 70, νομίζω ότι θα μεταβώ σε άλλο νοσοκομείο». Ακόμα κι αν η προσωπική του θέληση και αισιοδοξία δεν του επέτρεψαν να φτάσει και σε αυτό το ηλικιακό ορόσημο, ωστόσο του προσέφεραν αρκετή ενέργεια και δυναμική ώστε να ζήσει περαιτέρω 27 χρόνια μετά την αρχική του διάγνωση, τα οποία φυσικά ήταν γεμάτα εξαιρετικές φωτογραφίες.
Το αποκορύφωμα της καριέρας του καταγράφηκε πιθανότατα στις 13 Μαρτίου 2023 όταν και τιμήθηκε (Medal of Honor for Art and Science of the House Order of Orange) από την βασιλική οικογένεια της Ολλανδίας. Το βραβείο που κατέκτησε απονέμεται σε άτομα με εξαιρετικές επιδόσεις στους τομείς της τέχνης και της επιστήμης.
Σε ηλικία 21 ετών, το 1975, ο Olaf είχε ολοκληρώσει τις σπουδές του που είχαν ως βασικό αντικείμενο τη δημοσιογραφία και δευτερεύον το φωτορεπορτάζ. Ήδη από τα μέσα του πρώτου μόλις έτους, είχε αντιληφθεί την αδυναμία του στη γραφή. Κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής μας συνέντευξης 18 χρόνια πριν, την άνοιξη του 2005, μου είχε πει χαρακτηριστικά: “κατάλαβα ότι το γράψιμο είναι πολύ δύσκολη διαδικασία για μένα – μια πρόταση είναι δυνατό να αλλάξει άπειρες φορές. Στη φωτογραφία κάνεις μια λήψη <…> και τελειώνεις!”
Υπεραπλούστευε φυσικά, αλλά σε κάθε περίπτωση τα όσα ακολούθησαν δικαίωσαν την επιλογή του! Η συνδιάλεξή μας είχε ξεπεράσει τη μια ώρα σε διάρκεια και παρά την έλλειψη της αμέσης οπτικής επαφής (το Skype ήταν τότε μόλις 20 μηνών σε ηλικία!) η φωνή του και μόνο μου άφησε μια άριστη επίγευση – “δεκτικός, ευγενής και συνεργάσιμος όπως κάθε (πολύ) επιτυχημένος επαγγελματίας (οφείλει να) είναι” σημείωνα στην εισαγωγή της συνέντευξης, χαρακτηριστικά αποσπάσματα της οποίας ακολουθούν:
Η συνέντευξη, οι φωτογραφίες που τη συνόδευαν και φυσικά το εξώφυλλο οδήγησαν το τεύχος (ν. 82, Μάιος 2005) στο να καταστεί ένα από τα πλέον επιτυχημένα στην ιστορία του Photonet: έγινε κυριολεκτικά ανάρπαστο! Ελάχιστα αντίτυπα υφίστανται ακόμα διαθέσιμα στο αρχείο μας – ένα εξ’ αυτών ξεφύλλισα, όχι χωρίς κάποια συγκίνηση ομολογώ, καθώς προετοίμαζα αυτό το αποχαιρετιστήριο άρθρο: 18 χρόνια μετά, θα χρησιμοποιούσα χωρίς δισταγμό την ίδια εικόνα για προμετωπίδα ενός τεύχους αν υποτεθεί ότι την ανακάλυπτα για πρώτη φορά εν έτει 2023.
Οκτώ χρόνια μετά το παραπάνω αφιέρωμα, τον Οκτώβριο του 2013, το project«Βerlin» που εκτέθηκε τότε στο Παρίσι, στάθηκε ιδανική αφορμή για να ξαναδούμε δουλειά του στις σελίδες αλλά και στο εξώφυλλο του Photonet (τ. 170).
Φωτό εξωφύλλου: Erwin Olaf
Όλα ξεκίνησαν από το κρατικό βραβείο για τις Τέχνες Johannes Vermeer το οποίο απέσπασε ο Οlaf το 2011. To βραβείο συνοδευόταν από ένα ποσό 100.000€, με το οποίο ο νικητής έπρεπε να σχεδιάσει ένα «special project». Όταν το παρέλαβε δήλωσε πως είχε ήδη επιλέξει ως θέμα του τη γερμανική πρωτεύουσα. Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν κατά τη διάρκεια λίγων μόνο μηνών, και πρόθεση του ήταν να προκαλέσει «μια συναισθηματική αντίδραση» στο κοινό του – δεν ήταν ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά στην καριέρα του που το επιδίωξε και (φυσικά) το πέτυχε…
