Οι διακρίσεις του περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το 1ο Βραβείο στον ελληνικό Διαγωνισμό της Fujifilm (Euro Press Photo Awards) το 1999, το Βραβείο Αριστείας POY (Picture of The Year International) το 2004 και το 2ο Βραβείο στην κατηγορία μεμονωμένων εικόνων του World Press Photo το 2008, με την γνωστή φωτογραφία του αντρικού χεριού με τον κόκκινο χαρτοφύλακα και τη γραμμή αίματος. Aς γνωρίσουμε καλύτερα ένα ιδιαίτερα επιτυχημένο και δημιουργικό φωτοειδησεογράφο και παράλληλα ένα εξαιρετικά σεμνό άνθρωπο!
Τον συναντήσαμε το 2015, με αφορμή μια σειρά πολύ δυνατών πορτρέτων, που προέκυψαν στην τελευταία του αποστολή στο ορυχείο λιγνίτη της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα. Οι εικόνες προέκυψαν μέσα από ένα μακροχρόνιο project του φωτογράφου που συνδυάστηκε με την νέα του ειδησεογραφική συνεργασία με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ) και παρά το ότι πράγματι «μια εικόνα, χίλιες λέξεις» εμείς ζητήσαμε από τον Γ. Κολεσίδη να μας μιλήσει ο ίδιος, τόσο για τις συγκεκριμένες φωτογραφίες όσο και για μερικά θέματα που μας απασχολούν γενικότερα.
© EPA/Yannis Kolesidis
Πώς προέκυψε η συγκεκριμένη ιδέα;
Παλιότερα, κάποια στιγμή το 2000, είχα ξεκινήσει ένα project που παρέμενε ανολοκλήρωτο. Το είχα ονομάσει «Workers» και αφορούσε σε εργάτες σε βαριά βιομηχανικά επαγγέλματα. Είχα φωτογραφήσει ανθρώπους στα ναυπηγεία, στα ορυχεία βοξύτη στην Άμφισσα και το 2010 είχα επανέλθει με φωτογραφίες από τα ορυχεια της ΔΕΗ. Είχα ασχοληθεί περισσότερο με τους εργάτες, κυρίως κατά τη διάρκεια της δουλειάς τους. Όταν ξεκίνησα τη συνεργασία μου με το Α.Π.Ε., προέκυψε η ανάγκη για κάποια ολοκληρωμένα θέματα φωτογραφικά, που όμως να έχουν και ειδησεογραφική χροιά. Έτσι, με αφορμή την πιθανότητα ιδιωτικοποίησης ενός τμήματος -περί το 33%- της ΔΕΗ (σ.σ.: η συνέντευξη δόθηκε προ των εθνικών εκλογών του Ιανουαρίου του 2015) πρότεινα να κάνουμε αυτό το θέμα με το οποίο ήδη είχα κάποια επαφή από το 2010. Ήξερα τα κατατόπια, και ήξερα και μερικούς ανθρώπους στους οποίους μπορούσα να μιλήσω για τα διαδικαστικά – κάπως έτσι προέκυψε αυτή η ενότητα φωτογραφιών. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, αυτό που είναι διαφορετικό ήταν η άδεια που πήρα, ώστε να μπορέσω να επισκεφθώ, εκτός από τα ορυχεία, και το ατμοηλεκτρικό εργοστάσιο, στο οποίο δεν είχε τύχει να πάω στο παρελθόν. Πρόκειται για το λεγόμενο Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας, στο οποίο ανήκουν πέντε ή έξι διαφορετικά ορυχεία. Το ορυχείο στο οποίο εξορύσσεται ο λιγνίτης τροφοδοτεί το ατμοηλεκτρικό εργοστάσιο. Εκεί λοιπόν προέκυψαν αυτές οι φωτογραφίες των ανθρώπων που εργάζονταν κάτω από αρκετά δύσκολες συνθήκες.
Πόσο καιρό πήρε αυτό το κομμάτι του project;
Αρχικά είχα άδεια για μία εβδομάδα, αλλά, λόγω πίεσης χρόνου και κόστους, έπρεπε να γίνει σε λιγότερο χρόνο και τελικά έμεινα πέντε μέρες. Σαφώς σε τέτοια projects, αλλά στην ουσία σε όλες τις φωτογραφικές δουλειές, θέλεις να έχεις χρόνο στη διάθεσή σου.
Ήταν ολοήμερη δουλειά στην ουσία;
Ναι, το ορυχείο δεν κλείνει ποτέ. Έχει τρεις βάρδιες των οκτώ ωρών. Εγώ έμενα στην πρώτη και στη δεύτερη βάρδια. Στην πραγματικότητα περίπου 12 με 13 ώρες μέσα στο ορυχείο, ώστε να μπορέσω να τα δω όλα.
© EPA/Yannis Kolesidis
Φωτογράφησες όλη τη διαδικασία της δουλειάς στο ορυχείο ή η δουλειά σου ήταν εστιασμένη κυρίως στα πορτρέτα των εργατών;
Φωτογράφισα και τις διαδικασίες, αλλά έχοντας αφήσει το ατμοηλεκτρικό εργοστάσιο για την τελευταία ημέρα (μην ξέροντας τι θα συναντούσα κι αν θα υπήρχε αρκετό υλικό για το «θέμα» μου) η αλήθεια είναι ότι εξεπλάγην. Καθώς τις προηγούμενες ημέρες έκανα κάτι που ήδη το γνώριζα, οπότε από ένα σημείο και μετά η «εικόνα» ήταν λίγο πολύ επαναλαμβανόμενη, πηγαίνοντας στο εργοστάσιο δεν φανταζόμουν τι θα βρω. Στην πραγματικότητα εξεπλάγην και θεώρησα πως ήταν κρίμα που δεν πήγα νωρίτερα. Και ήταν ακριβώς αυτές οι εικόνες, οι εικόνες της τελευταίας ημέρας, αυτές που θεωρώ εγώ πιο «δυνατές» και τελικά είναι και αυτές που εγώ προτίμησα να βγάλω προς τα έξω και στο πρακτορείο, καθώς είναι τόσο διαφορετικές από την πρώτη φάση της δουλειάς, εκείνη του 2010.
Οι άνθρωποι που εργάζονταν εκεί ήταν δεκτικοί στο να φωτογραφηθούν ή επιφυλακτικοί;
Πάρα πολύ δεκτικοί! Γενικά οι εργάτες δεν έχουν τέτοια θέματα, αλλά όλοι οι άνθρωποι που με συνόδευαν ήταν πολύ δεκτικοί και συνεργάσιμοι.
Θα συνεχιστεί αυτό το «θέμα»; Θα ήθελες να επιστρέψεις εκεί;
Ναι, θέλω να ξαναπάω. Αισθάνομαι πραγματικά σαν κάποιος να μου πήρε τη μπουκιά από το στόμα. Θα ξαναζητήσω άδεια και ίσως προσπαθήσω να πάω σε δικό μου χρόνο.
© EPA/Yannis Kolesidis
Αυτό το θέμα δημοσιεύθηκε;
Είχε πολύ καλή ανταπόκριση από το E.P.A. (European Photo Agency) με το οποίο συνεργάζεται το Αθηναϊκό Πρακτορείο. Και είναι ένα κομμάτι που με ενδιαφέρει, καθώς συνδυάζει λίγο το στυλ της προηγούμενης συνεργασίας μου με το Reuters, να βγαίνει δηλαδή η δουλειά μου και προς το εξωτερικό. Έτσι έφτιαξα ένα ολοκληρωμένο θέμα, με δικό μου κείμενο και ίσως κάνω και ένα blog σχετικά με αυτό. Το θέμα ήδη δημοσιεύθηκε στο Der Spiegel και στην Ελλάδα έτυχε μεγάλης προσοχής επίσης, με δημοσιεύσεις κυρίως σε διάφορα sites αλλά και σε κάποιες εφημερίδες».
Έχεις κάνει κι άλλα παρόμοια projects;
Ναι, αυτά που ανέφερα και αρχικά. Ένα τμήμα είναι τα ναυπηγεία και τα ορυχεία βοξίτη που έχω ήδη ξεκινήσει να τα δουλεύω από το 2000. Ψάχνω να βρω αν υπάρχουν και άλλα σημεία στην Ελλάδα που ίσως έχουν αντίστοιχο ενδιαφέρον. Το φωτογραφικό μου στυλ δεν είναι τόσο του πορτρέτου αλλά περισσότερο του ρεπορτάζ, της στιγμής. Αλλά τόσο οι φυσιογνωμίες όσο και το θέμα το ίδιο έκανε αδύνατο το να μην ασχοληθείς πια με τα πρόσωπα ειδικά και τα πορτρέτα τους.
Έχοντας ξεκινήσει να ασχολείσαι με αυτό το «θέμα» ήδη από το 2000 και συνεχίζοντας τώρα, που έχουν αλλάξει τόσο πολύ οι συνθήκες, βλέπεις διαφορά ή λόγω της βιομηχανικής φύσης του θέματος οι καταστάσεις είναι ίδιες;
Στις φάσεις που δούλευα φωτογραφίζοντας, δεν μπορώ να πω ότι επισήμανα κάποιες ιδιαίτερες διαφορές. Αυτό που μπορώ να σκεφτώ είναι ότι κάποια κομμάτια από αυτά που ήδη έκανα δεν θα μπορούσα να τα συνεχίσω ή να τα επαναλάβω καθώς δεν υπάρχουν πια, όπως τα ναυπηγεία. Μπορεί να υπάρχουν σαν φυσική παρουσία αλλά δεν υπάρχει δουλειά εκεί. Αλλά δεν μπορώ να πω ότι συνάντησα κάτι διαφορετικό στις φυσιογνωμίες ή στην συμπεριφορά των ανθρώπων. Είτε ήταν πριν από 10 χρόνια, που ξεκίνησα να ασχολούμαι με αυτό, το θέμα είτε τώρα οι άνθρωποι είναι καλοσυνάτοι και προσηνείς. Δεν βρίσκω κάποια κακία ή άρνηση στο να συνεργαστούν μαζί μου λόγω των αυξημένων δυσκολιών γενικότερα.
<…>
© EPA/Yannis Kolesidis
Δουλεύεις πολύ «στο δρόμο»; Πώς βλέπεις το θέμα της βίας που ασκείται απευθείας σε φωτογράφους και ρεπόρτερς;
Ναι, είμαι πολύ στο δρόμο. Απλά, αυτό τον καιρό, δεν υπάρχει η τόση πολλή ένταση που υπήρχε το 2011 και το 2012. Έχω και εγώ μια σχετική εμπειρία από τέτοιες «συμπλοκές» άνευ λόγου. Το 2011 κάλυπτα φωτογραφικά μια διαδήλωση. Δεν γίνονταν επεισόδια – ίσως μόνο μια μικρής κλίμακας ένταση υπήρχε λίγα λεπτά πριν το περιστατικό που θα περιγράψω. Τα πνεύματα είχαν ηρεμήσει. Υπήρχε σε ένα σημείο μια διμοιρία ΜΑΤ. Μερικοί συνάδελφοι κι εγώ ήμαστε σε ένα πηγαδάκι και απέναντι υπήρχε μια ομάδα διαδηλωτών. Όλοι είχαμε τις φωτογραφικές μηχανές σε εμφανή σημεία, κρεμασμένες στην ουσια από τους ώμους μας. Εγώ είχα την αστυνομία, τα ΜΑΤ πίσω μου. Κάποια στιγμή ακούω ποδοβολητό και βλέπω τους άλλους φωτογράφους να φεύγουν και γυρνώντας να δω τι γίνεται, βλέπω τους άντρες των ΜΑΤ να έρχονται καταπάνω μου. Από το σημείο που ήμουν, ήδη από πριν ξεκινήσουν, δεν προλάβαινα να πάω πουθενά. Δεν ήμουν μεν ο στόχος αλλά πέρασαν όλοι από πάνω μου σαν να μην με έβλεπαν. Έπεσα κάτω, μου ήρθε κι ένα γκλοπ στον αυχένα και φοβήθηκα ότι θα έμενα ανάπηρος, σχεδόν με διαπέρασε ηλεκτρικό ρεύμα. Αυτό έγινε σε ημέρα χωρίς φασαρίες ή επεισόδια ή ας πούμε στα Εξάρχεια ή γιατί δεν φαίνονταν τα διακριτικά μου. Το σχόλιο που έχω να κάνω για όλα αυτά είναι ότι ίσως πρόκεται για σημεία των καιρών, καθώς έχει αυξηθεί η βία γενικότερα, και στους δρόμους ειδικά. Ασφαλώς υπάρχει αυξανόμενη αστυνομική βία. Καλό θα ήταν να περιοριστεί η αστυνομική βία γενικότερα και όχι μόνο για εμάς που δουλεύουμε στο δρόμο και υφιστάμεθα την αστυνομική βία, ούτε επειδή είμαστε εκπρόσωποι του τύπου – μιλάω γενικότερα.
Παρά το γεγονός ότι πολλά παρόμοια περιστατικά έχουν δει το φως της δημοσιότητας και με καταδικαστικές πια αποφάσεις, όπως στην περίπτωση της Τατιάνας Μπόλαρη, δεν έχει αρχίσει να αλλάζει αυτό το «φαινόμενο»;
Όχι δεν έχει αλλάξει! Ίσως το πρόβλημα είναι στο ότι οι ποινές που έχουν αρχίσει να επιβάλλονται δεν είναι ακόμη πολύ σοβαρές ή ουσιαστικές. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι με κάποιο τρόπο πρέπει να γίνει κατανοητό σε αυτούς τους ανθρώπους ότι δεν μπορούν να δρουν ανεξέλεγκτα και χωρίς καμία ουσιαστική επίπτωση.
Περισσότερα για το φωτογράφο: https://www.yanniskolesidis.com/
- Φωτό στην κορυφή της σελίδας: © EPA/Yannis Kolesidis
- 1η δημοσίευση: Photonet 183 – αποκτήστε το, με ένα κλικ εδώ!
