Camera Περιοδικά

ΕΦΥΓΕ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ Ο ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ ANDREJ ZULAWSKI

Ήταν γεννημένος το 1940.

Ο Πολωνός δημιουργός νικήθηκε, σε ηλικία 75 ετών, από τον καρκίνο, έγινε χτες γνωστό από την Εταιρία Πολωνών Σκηνοθετών.

«Επιβεβαιώνω τον θάνατό του», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων μια συνεργάτιδα της Εταιρίας, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του ΑΠΕ-ΜΠΕ, το οποίο συμπληρώνει πως ο γιος του, Xawery, επίσης σκηνοθέτης και σεναριογράφος, είχε αναφερθεί στον επικείμενο θάνατό του στη σελίδα του στο Facebook, λέγοντας ότι είναι «στην τελευταία φάση, έχει μπει στο νοσοκομείο για εντατική θεραπεία, (όμως) η πρόοδος της ασθένειάς του δεν επιτρέπει να έχουμε ψευδαισθήσεις. Είναι για μένα πολύ δύσκολο να το γράψω, αλλά είναι σημαντικό τώρα, όταν η τελευταία του ταινία (Cosmos, 2015) ξεκινά τη ζωή της. Να τον σκέφτεστε», πρόσθεσε.

Στο cinemag.gr διαβάζουμε για το δημιουργό:

Από το «Σημασία Έχει να Αγαπάς», το «Μια Γυναίκα Δαιμονισμένη» ή το πρόσφατο «Cosmos», ο Αντρέι Ζουλάφσκι που τιμήθηκε με ειδικό αφιέρωμα στο 20ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας, είχε μία ξεχωριστή καλλιτεχνική φωνή. Ή καλύτερα κραυγή. Δεν είναι όπως στις ταινίες ή στα βιβλία, όπου τα πάντα είναι ακριβή, λογικά σχεδιασμένα, οργανωμένα, με ξεκάθαρο στόχο. Όλα είναι χάος, τύχη, πόνος, αταξία.

 Andrzej Zulawski - Romy Schneider (1974)

Ο σκηνοθέτης με την Romy Schneider, το 1974, στα γυρίσματα του “L’ important c’est d’aimer”.

Η παραπάνω φράση που ξεστομίζει ένας από τους χαρακτήρες της «Ερωτικής Τρέλας» περικλείει με αξιοθαύμαστη ευστοχία το κινηματογραφικό σύμπαν και τη φιλοσοφία του Αντρέι Ζουλάφσκι. Κι όμως, μέσα σε αυτή την ακραία αποδιοργανωμένη εκδοχή της πραγματικότητας, κάτω από τη φαινομενικά χαοτική δομή των ταινιών του, κρύβεται κάθε φορά ένα απόλυτα ελεγχόμενο φιλμικό οικοδόμημα, μια παράνοια κατασκευασμένη με χειρουργική ακρίβεια, που την ίδια στιγμή αποτυπώνει την ουσία της ανθρώπινης κατάστασης, ενδεχομένως πιο πιστά από οποιονδήποτε στείρο ρεαλισμό.

Ίσως γιατί ποτέ άλλοτε ένας σκηνοθέτης δεν έθεσε τη σκηνοθετική βιρτουοζιτέ του και κάθε διαθέσιμο κινηματογραφικό μέσο στην υπηρεσία έκφρασης του συναισθήματος: ατόφιου, απόλυτου, εξουσιαστικού, αυτοκαταστροφικού.

Το πάθος, ο έρωτας, η απόγνωση, η ζήλια, η τρέλα καταγράφονται στο σελιλόιντ με εξωφρενική ενέργεια και οπερατική μεγαλοπρέπεια, ισορροπώντας ριψοκίνδυνα ανάμεσα στην εξεζητημένη υπερβολή και μια σπάνια εσωτερικότητα.

Andrzej Zuławski

Πορτρέτο του σκηνοθέτη κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της τελευταίας του ταινίας “Cosmos”.

Ανθρώπινες ψυχές στο χείλος της αβύσσου, οι ήρωές του (όπως συχνά έκανε και ο ίδιος) παλεύουν με τις ατέλειές τους, συγκρούονται με το σύστημα, τις κοινωνικές συμβάσεις και τα ίδια τους τα πάθη και τις επιθυμίες.

Και η κάμερα, σαν ένας παλλόμενος, ζωντανός οργανισμός, τους ακολουθεί μανιασμένα σε μια ιλιγγιώδη πτώση δίχως δίχτυ ασφαλείας. Περίπτωση άκρως ιδιάζουσα στους κόλπους του παγκόσμιου σινεμά, ο αντισυμβατικός Πολωνός δημιουργός βάδισε θαρραλέα μεταξύ mainstream, art house και αβάν γκαρντ, και δεν σταμάτησε ποτέ να ακυρώνει κάθε δεδομένο κινηματογραφικό σύνορο.

Για να παραδώσει μια φιλμογραφία που δεν χωρά εύκολα σε τακτοποιημένες κατηγορίες, παρ’ όλο που ο ίδιος ασχολήθηκε σχεδόν με κάθε πιθανό κινηματογραφικό είδος: το μελόδραμα, την ταινία τρόμου, την επιστημονική φαντασία, την πολιτική αλληγορία, το γκανγκστερικό δράμα, την ταινία εποχής, τις λογοτεχνικές διασκευές, μετατρέποντάς τα πάντοτε σε κάτι μοναδικό. Πέρα από το cult, μίλια μακριά από τον ακαδημαϊσμό, οι ταινίες του αποτελούν έναν sui generis κινηματογραφικό τόπο που, εν τέλει, μπορεί να περιγραφεί μονάχα με μία λέξη: ζουλαφσκικός.