Αφού αναφέρθηκα στα περί τέχνης και φωτογραφίας στο προηγούμενο άρθρο μου, αυτή τη φορά (και ως συνέχεια αυτού) σας προτείνω τέχνες που μπορεί να συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τη φωτογραφία, καθώς και το πώς μπορούμε να επηρεαστούμε από αυτές για να βελτιώσουμε ή να εμπλουτίσουμε τον τρόπο λήψης μας.
Το κεφάλαιο “Τέχνη” είναι φυσικά τεράστιο – σε καμία περίπτωση δε μπορεί να αναλυθεί και να συμπτυχθεί μέσα σε μερικά μόνο κείμενα. Αυτό που θέλω να καταφέρω, είναι να σας δοθεί το έναυσμα και η αφορμή έτσι ώστε να ασχοληθείτε περαιτέρω και να ψάξετε μόνοι σας πράγματα που εκφράζουν εσάς και έχουν να πουν κάτι σε εσάς. Έτσι κι αλλιώς, όπως είπαμε στο προηγούμενο άρθρο, η τέχνη είναι κάτι τελείως υποκειμενικό.
Είναι η φωτογραφία η εξέλιξη των πρώιμων εικαστικών τεχνών (ζωγραφική, γλυπτική, αρχιτεκτονική κλπ); Μπορούν αυτές οι τέχνες να μας επηρεάσουν και να μας βελτιώσουν; Κατά την άποψη μου, ναι!Ποιες είναι λοιπόν μερικές τέχνες που μπορούμε να μελετήσουμε;
Ζωγραφική
Η ζωγραφική αποτελεί έναν από τους πιο πρώιμους τρόπους έκφρασης συναισθημάτων των ανθρώπων. Από την εποχή των σπηλαίων κιόλας, ο άνθρωπος έψαχνε να βρει τρόπους για να βοηθάει τη μνήμη του να αναπαριστά δρώμενα της καθημερινότητάς του (όπως κυνήγι, τελετές κλπ.) Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι πρώτες “αλφάβητοι” ήταν σχέδια και σκίτσα.
Στο πέρασμα των αιώνων, από την αρχαία Ελλάδα στην Αναγέννηση και μέχρι τις μέρες μας, οι τεχνικές αυτές τελειοποιήθηκαν και εξελίχθηκαν μέσα από τα έργα σπουδαίων ζωγράφων. Ένα τέτοιο παράδειγμα δημιουργού, του οποίου η επιρροή στη φωτογραφία είναι τεράστια (μιάς και ακόμα η τεχνική και το είδος φωτισμού αναφέρεται με το όνομά του) είναι ο Ολλανδός ζωγράφος και χαράκτης του 17ου αιώνα Rembrandt.
Rembrant: αυτοπορτρέτο, 1660. Πηγή: Bικιπαίδεια
Το πιο χαρακτηριστικό σημείο της τεχνικής του, ήταν το λεγόμενο “τρίγωνο κάτω από το μάτι” το οποίο σχηματίζεται σε μια λιγότερη φωτισμένη μεριά του προσώπου και είναι αποτέλεσμα της αντίθεσης μεταξύ της καλά φωτισμένης και μιας λιγότερο φωτισμένης αντίθετης μεριάς (η πηγή του χαμηλού φωτός, συνήθως προερχόταν από το φεγγίτη του παταριού του).
Πώς καταφέρνουμε εμείς, πρακτικά, κάτι αντίστοιχο στη φωτογραφία; Αν δουλεύουμε σε στούντιο, τοποθετούμε την κύρια πηγή σε γωνία 45° από το θέμα μας, με κατεύθυνση προς τα κάτω (αν το φως έρχεται από ένα παράθυρο, προσαρμόζουμε το θέμα μας). Στην αντίθετη μεριά, μπορούμε να τοποθετήσουμε έναν ανακλαστήρα εφόσον δεν έχουμε κάποια φυσική ανάκλαση. Αν χρειαστεί, κάνουμε κάποιες μικροδιορθώσεις μέχρι να δούμε να σχηματίζεται το τρίγωνο στη λιγότερο φωτισμένη περιοχή. Προσοχή: δεν πρέπει να έρχεται σε επαφή με τα χείλια, αφού η σκιά που το καθορίζει προέρχεται από τη μύτη!
Με την παραπάνω τεχνική, την οποία χρησιμοποίησα σαν παράδειγμα, καταλαβαίνουμε ότι η σύνδεση ανάμεσα στη φωτογραφία και τη ζωγραφική είναι άμεση και καθοριστική. Ο Rembrandt ήταν απλά ένα παράδειγμα – υπάρχουν αρκετοί ακόμα ζωγράφοι που μπορείτε να μελετήσετε. Απλώς επέλεξα να ξεκινήσω από έναν πιο βατό και καθοριστικό για τη φωτογραφία.
Σε μελλοντικά άρθρα θα ασχοληθούμε στοχευμένα και με άλλους ζωγράφους που μπορούμε να μελετήσουμε ή που εμένα με έχουν επηρεάσει και εξελίξει.
Κινηματογράφος
Όπως όλοι γνωρίζουμε αποτελεί την έβδομη τέχνη. Όπως δηλώνει και ο ίδιος ο όρος (κίνηση+γραφή), πρόκειται για την καταγραφή σε ένα μέσο παραπάνω από μιας εικόνων που έχουν κίνηση. Από τα πρώτα στάδιά του (βουβός κινηματογράφος) μέχρι σήμερα, έχει καταφέρει να επηρεάσει αλλά και να καθορίσει διαφορετικές γενιές ανθρώπων.
Μια καλή ταινία έχει πάντα κάτι να σου προσφέρει: από γέλιο, κλάμα και προβληματισμό μέχρι έμπνευση. Το πώς η τελευταία έρχεται στον κάθε ένα από εμάς, είναι κάτι υποκειμενικό. Εμένα μου αρέσει να βλέπω ταινίες και σειρές στις οποίες η διεύθυνση φωτογραφίας και η σκηνοθεσία είναι κοντά σε αυτό που προσωπικά θεωρώ αξιόλογο και άξιο παρατήρησης.
Μια ταινία που είδα πριν ένα χρόνο περίπου στο Netflix, η οποία είχε κερδίσει και Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, είναι το Roma, μια μεξικανική – αμερικανική ταινία του 2018, σε σκηνοθεσία και σενάριο του Αλφόνσο Κουαρόν.
Είναι γυρισμένη σε ασπρόμαυρο και πραγματικά κάθε κινούμενο πλάνο της μοιάζει με μια τέλεια φωτισμένη και καδραρισμένη φωτογραφία. Όσοι δεν το έχετε δει, αξίζει να του δώσετε μια ευκαιρία – σίγουρα θα σας ανταμείψει με λίγη έμπνευση!
Μουσική
Τεράστιο κεφάλαιο, αρκετά υποκειμενικό και φυσικά καθοριστικό στη εξέλιξη της ανθρωπότητας. Σχετίζεται άμεσα με τις εννέα Μούσες, οι οποίες ζούσαν στον Όλυμπο και οι οποίες ήταν οι θεές όχι μόνο της ίδιας της μουσικής, αλλά και των μουσικών οργάνων, του χορού, των γλεντιών και της ποίησης. Για εμένα (μιας και υπάρχουν διάφορες απόψεις και θεωρίες ) μουσική είναι οι ήχοι και οι συνθέσεις που κάθε φορά σου γεννούν ένα διαφορετικό συναίσθημα.
Ζωγραφιά σε ένα αρχαίο ελληνικό αγγείο, το οποίο απεικονίζει μάθημα μουσικής (510 π.Χ.). Πηγή: Bικιπαίδεια
Κάνοντας ένα άλμα στο σήμερα, και έχοντας πλέον τόσα ακούσματα σε παγκόσμιο επίπεδο, μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει πληθώρα μουσικών ειδών που μπορούν να μας επηρεάσουν και να μας εμπνεύσουν στην καθημερινότητά μας.
Δώστε την ευκαιρία ακόμα και σε είδη μουσικής που μέχρι σήμερα μπορεί να αντιμετωπίζατε αρνητικά και δε θα βγείτε χαμένοι από αυτό – πιστέψτε με. Χρησιμοποιήστε τη μουσική παντού: είτε πριν φωτογραφίσετε είτε και κατά τη διάρκεια των λήψεων, αν το επιτρέπει η περίσταση – επιπρόσθετα επεξεργαστείτε τις φωτογραφίες σας παρέα με καλή μουσική. Το αποτέλεσμα είμαι σίγουρος ότι θα σας ανταμείψει!
Συμπερασματικά
Αυτές ήταν οι τέχνες και οι τρόποι που προσωπικά επηρεάζομαι μέσα από αυτές. Ασφαλώς υπάρχουν και άλλες, οι οποίες επιδρούν στον κάθε ένα ξεχωριστά, αφού δεν υπάρχουν κανόνες πάνω σε αυτό. Με το συγκεκριμένο άρθρο δεν θέλω να σας βάλω σε καλούπια για να ακολουθήσετε συγκεκριμένα πράγματα. Θέλω απλά να σας δώσω το έναυσμα για να ψάξετε κι άλλα (διαφορετικά) πεδία τα οποία θα μιλούν στον κάθε ένα σας και θα τον κάνουν καλύτερο.
Μην ξεχνάτε: δεν υπάρχει παρθενογένεση στη τέχνη, ούτε πρέπει να ανακαλύψουμε εκ νέου τον τροχό για να δημιουργήσουμε κάτι ιδιαίτερο. Δεν είναι κακό και λάθος να αντλούμε έμπνευση από πράγματα και ανθρώπους γύρω μας, αρκεί να τα προσαρμόζουμε πάνω μας και να δείχνουμε τη δική μας άποψη και προσέγγιση.
Eφόσον επιθυμείτε, στείλτε μου μηνύματα με θέματα που θέλετε να αναπτύξουμε και να συζητήσουμε σε προσεχή άρθρα, με ένα κλικ στη σελίδα μου στο Facebook!
- Φωτό στην κορυφή της σελίδας: Camden Town, Λονδίνο – 2016 © Δημήτρης Ψυλλάκης
