Η έκθεση Πόλεμος και Ειρήνη στα Βαλκάνια, που φιλοξενείται στο Ινστιτούτο Γκαίτε, παρουσιάζει τις δουλειές πέντε φωτογράφων, οι οποίοι κατέγραψαν τον πόλεμο αυτό και την καθημερινότητά του στα Βαλκάνια, την περίοδο 1914-1918. Οι φωτογραφίες τους δείχνουν ένα εν πολλοίς άγνωστο μέχρι σήμερα θέατρο των πολεμικών επιχειρήσεων.
Ο Αμερικανός Lewis Hine φωτογράφισε παιδιά-θύματα του πολέμου. Θέμα της δουλειάς ενός άλλου Αμερικανού φωτογράφου, του Ariel Varges (φωτό επάνω), είναι η Θεσσαλονίκη μετά την απόβαση των συμμαχικών στρατευμάτων. Ο Ρώσος Sampson Tchernoff κατέγραψε την υποχώρηση του σερβικού στρατού στα βουνά της Αλβανίας. Δύο ανώνυμοι φωτογράφοι, τέλος, που ανήκαν στον γερμανικό και τον γαλλικό στρατό αντίστοιχα, φωτογράφισαν την καθημερινότητα του πολέμου στα Βαλκάνια και τα εγκλήματα πολέμου κατά του άμαχου πληθυσμού.
Ariel Varges: Ελληνόπουλα κουβαλάνε όπλα και εφόδια των μόλις αφιχθέντων Γάλλων στρατιωτών στη Θεσσαλονίκη, Φεβρουάριος 1916 © IWM Q 31776
Σε δώδεκα ταινίες μικρού μήκους ισάριθμοι κορυφαίοι ιστορικοί από οκτώ χώρες μάς ξεναγούν στην ιστορία του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και στον τρόπο που επέδρασε στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. «Από άποψη στρατηγικής, στα Βαλκάνια βρίσκεται το σημείο-κλειδί του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου», λέει ο Mischa Glenny. «Στα Βαλκάνια χύθηκε πολύ αίμα. Κι όμως ελάχιστες καταγραφές έχουμε».
Ανώνυμος Γερμανός πολεμικός φωτογράφος: Τουρκικό ιππικό περιπολεί στο μακεδονικό μέτωπο © Geiser Theodore (mons) Collection
Στη Γερμανία και τη Γαλλία χάθηκε περίπου το 4% του πληθυσμού, αλλά στα Βαλκάνια το ποσοστό είναι πολύ υψηλότερο – τρομακτικά υψηλότερο. Αθώοι χωρικοί απαγχονίστηκαν σε αντίποινα για τις δράσεις ανταρτών.
Ανώνυμος Γάλλος πολεμικός φωτογράφος: Διανομή αλευριού από Σέρβους στρατιώτες, Νοέμβριος 1916 © Ministère de la culture ‒ Médiathèque du Patrimoine, Dist.RMN-Grand-Palais
Πόλεις ολόκληρες ερήμωσαν και οι κάτοικοί τους μεταφέρθηκαν με τη βία για καταναγκαστική εργασία. Εκατοντάδες χιλιάδες ξεριζώθηκαν ή θανατώθηκαν. Εκατομμύρια πέθαναν από υποσιτισμό και επιδημίες, βρέθηκαν δίχως πατρίδα ή ορφάνεψαν.
Sampson Tchernoff: Ο σερβικός στρατός υποχωρεί στον ποταμό Μοράβα, 1915 © University of Kentucky Special Collections Research Center
Εκτός από τις δώδεκα ταινίες μικρού μήκους και από την έκθεση, το Πόλεμος και Ειρήνη στα Βαλκάνια περιλαμβάνει ένα ντοκιμαντέρ, έναν κατάλογο και ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά.
Lewis Hine: Τούρκος γαλατάς και ένας επιμελής οδοκαθαριστής, Θεσσαλονίκη, Δεκέμβριος 1918 © Library of Congress
- Χώρος: Goethe-Institut Athen, Ομήρου 14-16, τηλ.: 210 3661000
- Διάρκεια: ως 28/2/16
- Ώρες λειτουργίας: Δευτ.-Πέμ. 9.00-21.00, Παρ. 9.00-19.00, Σάβ. 9.00-13.00
